Als je niet te creatief mag zijn...

Een typiste met verstand van Nederlandse taal? Dat vond een deftig advocatenkantoor wel interessant klinken. Laat maar komen, zeiden ze tegen het uitzendbureau. 

En toen kwam ik.

Als bijna afgestudeerde neerlandica ging ik eind jaren 80 een zomer lang ijverig aan de slag met het uittypen van brieven van de advocaten.

Door deze introductie voelde ik me aangemoedigd om de juridische brieven zo toegankelijk mogelijk te schrijven. En soms zelfs de intro een tikkeltje aantrekkelijker te formuleren dan de advocaten aan mij gedicteerd hadden. 

Oeps, dat bleek iets te gewaagd. 

Want de advocaten raakten van slag door mijn aanpassingen. Alle documenten die ik zo zorgvuldig uitgetypt en geredigeerd had, kreeg ik prompt met veel rode strepen retour. 

Al mijn zogeheten 'dichterlijke vrijheden' moest ik van mijn bemoeibazen vervangen door archaïsche formeringen, dubbele ontkenningen en onbegrijpelijk jargon. 

Nu snap ik wel dat taalgebruik bij juristen heel nauwkeurig moet zijn. Er hoeft maar één woord niet precies op zijn plek te staan en er staat soms iets totaal anders dan bedoeld. 

Uit veiligheidsoverwegingen grepen deze advocaten daarom liever terug op hun omslachtige standaardzinnen. Al hadden hun cliënten daar een tolk voor gewone-mensen-taal bij nodig. Hun lezers spraken helaas geen juridisch. 

Lekker creatief met taal was er dus niet bij. 

Maar ik vond het ook een gemiste kans. De advocaten deden hun werk met dwangsommen en gerechtelijke procedures, niet met empathische teksten die mensen weer bij elkaar brachten. 

Ze deden evenmin iets met inzichten uit de brein- en gedragswetenschappen om mensen in beweging te brengen. En ze pasten al helemaal niet zoiets frivools toe als storytelling om de zaken voor hun cliënten werkelijk weer recht te breien.

Helaas staat het conservatieve taalgebruik van het advocatenkantoor niet op zichzelf. Veel leiders, professionals en experts grijpen terug op wat ze al kennen. 

En dat gaat niet alleen over formeel taalgebruik, maar ook over andere archaïsche patronen. 

Totdat ze daarmee hopeloos vastlopen. Want in bijna elke beroepsgroep spelen veel meningen, belangen en visies. Meestal buitelen die enorm over elkaar heen. De koers is onduidelijk. Alles is onzeker, de toekomst helemaal. 

In die omstandigheden is een creatieve mindset een noodzaak om je staande te houden. Dat betekent permanente nieuwsgierigheid, mentale lenigheid en vermogen tot reflectie.

Met die eigenschappen kun je namelijk altijd andere ingangen vinden om iets voor elkaar te krijgen.

• Is er een andere mogelijkheid?
• Wat is er nog meer?
• Wat kan er beter, duurzamer en mensvriendelijker?

Met dit soort vragen geef je je brein de opdracht om te zoeken naar wat er wel kan. 

Andere denkroutes geven ruimte om nieuwe mogelijkheden te zien. Zonder archaïsche formuleringen, maar ook zonder negatieve gedachten die je vaak onnodig tegenhouden. 

Zit je ergens vast? 

Ga niet verbitteren, maar verbeteren met andere manieren van denken. Dan kan je juist veel moois opleveren.