Voorbeeld | Hoe vertel je een ingewikkeld verhaal?

Hoe vertel je op een boeiende manier een ingewikkeld verhaal, bijvoorbeeld over de farmaceutische industrie? Door een hoofdpersoon te kiezen, die het als een ware Robin Hood aandurft om het op te nemen tegen een grotere macht.

Wat als een apotheek niet een kruidenierswinkel met geneesmiddelen is, maar een plek waar een apotheker het verschil kan maken voor individuele patiënten? 

Dat is de visie van de Haagse apotheker Paul Lebbink. Ik ken hem nog van een interview dat ik ooit met hem hield. Zijn apotheek staat midden in een sjofele buurt in Den Haag, die steevast figureert in de lijstjes van de armste wijken van Nederland.

Vooral zijn persoonlijke betrokkenheid bij patiënten viel me toen op. Voor een hoogbejaarde mevrouw die vanwege hevige pijnklachten niet meer kon lezen brouwde hij een thee op basis van cannabis. Dat ontroerde me.

Samen met zijn compagnon Arwin Ramcharan is hij een van de weinige apothekers die zelf medicijnen bereidt. Samen durven ze het aan om het op te nemen tegen de farmaceutische industrie.

Ze besluiten namelijk zelf een middel tegen taaislijmziekten te maken.

Het is een middel waar patiënten enorm veel baat van hebben, maar waar de farmaceutische industrie enorme bedragen voor vraagt.

Bij de uitvoering komt enorm veel bij kijken. Hun plan voert hen langs heilige patenten, onbuigzame regels, onbetrouwbare leveranciers en vele technische uitdagingen. Hun uithoudingsvermogen wordt tot het uiterste op de proef gesteld. 

Bovenal is het een ingewikkeld speelveld vol verborgen agenda's.

Over dit alles schreef Karel Berkhout een boek met de fascinerende titel Meester van de Medicijnen. Hierin beschrijft hij Lebbinks zoektocht naar bondgenoten, afwegingen, het omgaan met risico’s, scenes van het ambachtelijke apothekerswerk, omgaan met onzekerheid en de stress van personeelsproblemen.

“Het leest als een klassieke schelmenroman”, scheef Rosanne Hertzberger over dit boek. “Een David die het opneemt tegen Goliath, maar dan in het echte leven, een complex probleem inzichtelijk gemaakt door de menselijkheid en de persoonlijkheid van de 'Robin Hoods' onder de apothekers.' 

Het verhaal is inderdaad te framen als een heldenverhaal met een duidelijke tegenstander, waarbij de kleine David wint, zoals de quote van Hertzberger suggereert.

Maar zo loopt het niet af, blijkt uit de rest van het verhaal.

Paul is een man vol idealen, die dag en nacht klaarstaat om inventieve oplossingen te vinden, in allerlei overlegclubjes zit, lezingen geeft en ook nog een aanzienlijke bedrijf met eveneens aanzienlijke omzet runt.  Het Robin-Hood-gehalte is inderdaad hoog. 

Maar de politiek houdt afstand, de inspectie wacht af, de media vallen stil, de verzekeraars tonen geen interesse. Dat breekt Paul op. Het is lastig om als individuele apotheker aan betrouwbare grondstoffen te komen. De politiek, de inspectie hebben allemaal hun eigen inzet. Het hele spel is diffuus. 

Al met al heeft dit verhaal over de zelfgemaakte medicijnen geen duidelijk eindpunt, waarin alles op zijn plek valt.

Helpt het dan dat het nu opgeschreven is in een boek? 

Ja, want het boek geeft wel inzicht in een wereld vol complexe belangen. Een probleem is vaak niet 'simpel' en eenduidig, maar juist gelaagd en vol losse eindjes.

Het hogere doel van het boek is om inzicht te geven in de werking van de farmaceutische industrie.. 

Dat de auteur voor twee apothekers kiest die zich niet neerleggen bij de bestaande verhoudingen, is bovendien een gouden ingreep. Juist de menselijke kant van dit ingewikkelde verhaal maakt het interesssant.

Als je geïnteresseerd bent in de achterkant van de farmacie, het lobbywerk en de politiek is het boek een aanrader. Maar ook als je wilt weten hoe je als schrijver een complex verhaal met veel spelers op een toegankelijke manier voor het voetlicht kan brengen.

Boekgegevens:

Meester van de medicijnen. Hoe een apotheker strijdt tegen dure geneesmiddelen, door Karel Berkhout. Anbo/Anthos 2021