We houden tijdens de corona-crisis diepe behoefte aan het delen van verhalen, al doen we dat nu digitaal of op veilige afstand. Verhalen delen, dat geeft kalmte. Verhalen geven betekenis aan alle verwarring en onzekerheid. En ze helpen ons om onze eigen plek weer te zien.
Gierende onzekerheid, bezorgdheid over de mensen die je het meest liefhebt, controleverlies over werk en inkomen... bijna iedereen die ik deze week spreek heeft daar in meer of mindere mate mee te maken.
Ondernemers die eerst behoorlijk nuchter met de nieuwe corona-werkelijkheid omgingen, kregen dit weekeinde alsnog last van paniek.
En zij zijn niet de enigen.
Wat een verhalen doen er de ronde.
Ik hoorde verhalen van mensen die enorm in de rats zitten over een familielid dat tot de risicogroep behoort. Ook zijn er gigantische zorgen over mensen in tehuizen die vereenzamen. En dan de verhalen over mensen die ineens geen inkomen meer hebben en failliet zijn.
Gelukkig hoor ik ook tal van verhalen over mensen die zich prima redden, juist extra veel werk hebben, creatieve oplossingen verzinnen en het beste ervan maken.
Ik ben enorm onder de indruk van de veerkracht van ouders, docenten en winkeliers om in te spelen op de nieuwe omstandigheden. Mijn eigen werkactiviteiten lopen voor het overgrote deel gewoon door, mijn gezinsleden maken het goed.
Maar dan nog kan de angst ineens toeslaan.
Zo kreeg ik vorige week een angstaanval in de supermarkt bij het zien van de lege winkelschappen. Met mijn hoofd kon ik wel beredeneren dat de rekken wel weer gevuld zouden worden en dat dit echt geen hongersnood ging betekenen. Maar mijn lijf raakte volkomen in de kramp. Daar had ik op dat moment nauwelijks controle over.
Het was een confronterende ervaring.
Bij nader inzien was het angst voor het ongecontroleerde gedrag van mensen die ineens gingen hamsteren. Die oerdrift van mensen maakte me paniekerig. Het raakte aan een oude angst die met verlating te maken heeft. Zolang we bang zijn, kunnen we niets. We leven dan namelijk in de overlevingsstand. Dan is er ook weinig ruimte voor verhalen.
Maar vlak daarna komen de verhalen wel degelijk los. Verhalen bieden namelijk betekenis. We hebben enorm de behoefte om deze eigenaardige tijd te duiden, onze onzekerheden te bezweren en onze eigen plek te bepalen. Wat voel ik nu? Wat is mijn rol? En welke lessen zijn hieruit te halen?
Nu we in een crisis zitten, leven we sowieso ook midden in een groter verhaal.
De held heeft geen tijd voor reflectie als hij de draak met zeven koppen te lijf moet gaan. Maar alle verhaalelementen zijn al aanwezig in dit grotere verhaal: helpers, een beslissend moment, een schat.
Het verhaal weer zien, zowel het grotere verhaal als de alledaagse verhalen, betekent nadenken welke lessen je hieruit haalt. Over de betekenis voor de wereld, maar ook voor jezelf.
Maar het is prima als het daarvoor nog te vroeg is.
Midden in de crisis mag je de draad gewoon ook even helemaal kwijt zijn. Dat geldt ook voor mezelf. Adem in, adem uit.
