Hoe je net als Klein Duimpje een spoor legt

Als je een verhaal schrijft, wil je graag dat het gelezen wordt. Niet alleen het spannende intro, maar het hele verhaal van het begin tot het eind. Het geheim om dit voor elkaar te krijgen kun je afkijken van een bijdehand ventje: Klein Duimpje.

In 1989, in de nadagen van de Koude Oorlog, doorboorde een onbemand gevechtsvliegtuig uit de Sovjet-Unie een woning in de buurt van Kortrijk. De MiG vloog precies door het raam van een slaapkamer en trof daar het lichaam van een slapende jongeman. 

De jongen lag argeloos te slapen in een pyjama met het opschrift 'Avion’.    

Eigenaardige details branden in ons geheugen

Alledaagse dingen onthouden we meestal niet. Ons geheugen krijgt zoveel informatie te verwerken, dat er een scherpe selectie plaats moet vinden. 

Maar als we iets zien dat bizar, schaamteloos, fantastisch of totaal verwerpelijk is, blijft dat wel hangen. Eigenaardige dingen, vreemde combinaties of ongewone beelden branden zich in ons geheugen. 

Verhalenschrijvers (of dat nu van fictie of non-fictie is) maken daar gebruik van. Een goed verhaal bevat eigenaardige of opvallende elementen, die zich vastzetten in het geheugen en de lezer op een of andere manier prikkelen en geboeid houden. Dat opschrift op de pyjama is zo’n detail. 

Het is een zaadje, dat verwachtingen schept in het hoofd van de lezer. Als lezer kun je niet anders dan begerig op zoek gaan naar een volgend brokje. Schrijver Tom Lanoye gebruikte het detail in zijn novelle Heldere Hemel, in 2012 uitgegeven als Boekenweekgeschenk. 

Leg een spoor neer voor je lezers

De kunst voor jou als schrijver is om net als Klein Duimpje een spoor van dit soort steentjes in de tekst te leggen. Zo leid je je lezers verder je verhaal in. In bijna alle verhalen kun je treffende details opsporen, die je lezer prikkelen en bij de les houden. 

Het is vooral een kwestie van goed opletten als je je informatie zoekt of interviews houdt.

• Gedraag je bij je onderzoek als een ekster. Verzamel allerlei glitters: opmerkelijke citaten, opvallende toevalstreffers en verbazingwekkende cijfers.
• Vraag door in je gesprekken en speur doelbewust naar aansprekende details.
• Durf gekke vragen te stellen. Onverwachte vragen leveren vaak onverwachte antwoorden op!

Bij de uitwerking vraag je jezelf af wat er bijzonder is aan het verhaal. Wat is anders dan anders? Wat vertel je zelf over het verhaal als eerste aan je huisgenoten? 

Dat is vaak het opmerkelijke detail dat je nodig hebt.