Burgers' Zoo: storytelling zonder vermenselijkte personages

Burgers’ Zoo in Arnhem wil dieren behandelen als dieren. Geen namen dus voor de giraffen, gorilla’s en olifanten in deze dierentuin. Tegelijkertijd zet Burgers’ Zoo wel volop in op storytelling. Hoe doe je dat als je de dieren niet personaliseert?

Een verhaal heeft helden nodig met wie we ons kunnen identificeren. Het klassieke model voor storytelling gaat dan ook uit van een hoofdrolspeler, die te maken krijgt met een conflict waar hij zich (al dan niet met de hulp van anderen) uit weet te redden of waardoor hij tot een nieuw inzicht komt. 

Die hoofdrollen kunnen heel goed vervuld worden door dieren, laten vele natuurfilms ons zien. De dieren krijgen dan vaak menselijke trekjes toebedeeld. Of we volgen hen in hun strijd om het bestaan.

Geen bordje over giraffe Bobby

Burgers’ Zoo wil 'zoveel mogelijk mensen de verwonderlijke wereld van de natuur laten beleven om ze daarmee te inspireren, iets mee te geven, zo mogelijk hun gedrag te beïnvloeden en ze samen te laten genieten van de natuur', zo staat te lezen in de missietekst. 

Mensen verbinden, betrekken en inspireren dus. Om die doelen te bereiken is storytelling tot een speerpunt gemaakt in de communicatie. 

Toch werkt Burgers' Zoo niet met dieren als personages om bezoekers direct te betrekken bij markante dieren. Dat leidt gemakkelijk tot ongewenste effecten, vindt Constanze Mager (bioloog en hoofd educatie van Burgers' Zoo). 

Alleen al het geven van een naam kan tot heftige emoties leiden, zoals de ophef rond de dood van giraffe Marius uit Kopenhagen enkele jaren geleden liet zien. In deze dierentuin vind je doelbewust dan ook geen bordje met Giraffe Bobby eet graag appels. 

Natuurlijk zijn de dieren wel prominent te zien op de vele mediakanalen die Burgers’ Zoo bedient: in Youtube-films, in vlogs en op Instagram, waar de mooiste beelden van bezoekers gedeeld worden. 

Maar dit zijn doorgaans dieren in hun (zo natuurlijk mogelijke) leefomgeving: de savanne, het mangrovebos of de bush. Deze ecoystemen staan namelijk centraal bij Burgers' Zoo. Dit is ook waarmee de dierentuin zich onderscheidt van andere parken.

Hoe past Burgers’ Zoo storytelling dan wel toe?

Dat doet de marketingafdeling vooral via mensen en gebeurtenissen in het park. Werkmannen die de kijkwand van het haaienverblijf opnieuw moeten kitten: filmpje. De vier generaties Burgers/Van Hooff, die eigenaar zijn van het park: een groot bord met de portretten. En een giraffe die bevalt van een jong? 

De eigen cameraman wordt erbij geroepen, want dit is dankbaar materiaal. “De dierenverzorger vindt het niets bijzonders, want er bevallen ieder jaar 50 giraffen in het park”, vertelt Tim Lammers (directeur marketing Burgers' Zoo). “Maar voor de kijkers is het iedere keer genieten.” 

Burgers’ Zoo draagt educatie hoog in het vaandel

Dat is eveneens een aanknopingspunt voor storytelling, dat hier op inventieve wijze uitgebouwd wordt. 

De parkgidsen vertellen over allerlei vormen van bio-inspiratie: inspiratie uit de natuur om bijvoorbeeld betere producten, gebouwen of robots te maken. Lotusbladeren die altijd schoon blijven, het ventilatiesysteem van termietenheuvels en de huid van haaien die mini-wervelingetjes veroorzaakt: het zijn allemaal inspiratiebronnen geweest voor technische uitvindingen.

Storytelling: van inspiratiebron naar idee

Het zijn interessante voorbeelden, die gemakkelijk blijven hangen in het geheugen. In die zin werkt deze storytelling: er zit een haakje in. En dat de voorbeelden van bio-inspiratie aanschouwelijk gemaakt wordt met kleuren, geuren, geluiden en wat al niet meer, dat spreekt in een dierentuin voor zich. 

Storytelling in deze vorm is een ander soort plot, namelijk van inspiratiebron naar idee. Het park is daarom voortdurend op zoek naar nieuwe verhalen en kansen om die te delen met het publiek. 

En dat hoeft echt niet alleen voor parkbezoekers te zijn, want Burgers’ Zoo wil ook een (online) kenniscentrum worden voor iedereen die iets over de natuur wil weten: van spreekbeurten voor scholieren tot innovatiecongressen voor het bedrijfsleven. In 2040 mikt Burgers’ Zoo op het inspireren van 20 miljoen (online) bezoekers per jaar.    

De chimpansee en de drone

Een goed verhaal heeft een plot: aan het einde is er iets veranderd. Een dier dat iets opmerkelijks doet, is ook zo’n verhaal. Zo liet de dierentuin een drone rondvliegen om de groep chimpansees te filmen. Een van de chimpansees raakte geïrriteerd en wachtte de drone op met een flinke tak. 

Vervolgens gaf ze de drone een oplawaai. Er is emotie, een plot en een onverwachte wending. En het is allemaal gefilmd, ook als de drone naar beneden tuimelt. Voor een storytellende dierentuin een geschenk uit de hemel. 

Film: Burgers' Zoo

Dit verhaal is geschreven naar aanleiding van de bijeenkomst Enter the Firm aan Burgers’ Zoo op 2 juli, georganiseerd door Logeion (beroepsorganisatie voor communicatieprofessionals).