Verwondering om een theedoek

Waarom heet een theedoek een theedoek? Je droogt er toch ook messen, pannen en deksels mee af?

Typisch zo’n vraag van een bijdehand kind. Maar ook taalonderzoeker Nicolien van der Sijs verwonderde zich hierover. 

Zij besloot op onderzoek uit te gaan naar de herkomst van het woord. Al speurend vond ze de oudste vindplaats van theedoek in het Nederlands, namelijk een Frans-Nederlands woordenboek uit 1717. 

Dat Frans is al een aanwijzing, want dat duidt op de taal van de hogere kringen. Het nuttigen van thee was namelijk nogal exotisch en exclusief in die tijd. Thee en koffie dronk je aanvankelijk alleen in speciale thee- en koffiehuizen, want het kwam van ver en was daardoor kostbaar. 

In de zeventiende eeuw raakte thuis theedrinken in de mode. 

Dames uit de hogere klassen gebruikten steeds vaker de theeceremonie om overdag bij elkaar op visite te gaan. 

Het dienstmeisje dronk niet mee, maar werd ook na afloop weggehouden van het servies. Want de thee ging in dure porseleinen kopjes, die uiterst voorzichtig afgedroogd moesten worden. 

Dat deed mevrouw liever zelf. 

De dames gebruikten speciale doeken om na afloop deze kostbare theekopjes te drogen. Theedoeken dus. Dat latere generaties er ook andere spullen mee afdroogden, konden zij niet voorzien. 

Denk daar nog maar eens aan als je de vaat staat weg te werken.

Wat heb je aan deze verwonderkennis? 

Alleen als je dingen met aandacht doet, sta je jezelf toe om verwonderd te raken over iets alledaags als een theedoek. 

Het levert bliksemschichtmomenten op in je brein. Je trekt een kanskaart, waardoor je op jouw terrein ineens weer verder kan.

Verwondering leidt tot verhalen, inspiratie en ideeën. Waarover wil jij je verwonderen? 

Prent: rijksstudio