Ken jij de kracht van kleefwoorden?

Hoe blijft je boodschap lang in de hoofden van je lezers hangen? Met kleefwoorden bijvoorbeeld.

Stel: je wilt iets belangrijks bereiken met je werk. Je werkt bijvoorbeeld voor een organisatie die mensen helpt om belangrijke gezondheidswinst te behalen, de buurt veiliger te maken of veel meer te verkopen. 

Alleen: hoe begrijpen jullie klanten of gebruikers dat ze daarvoor in actie moeten komen?

En hoe krijg je ze zover dat ze jouw organisatie daadwerkelijk inschakelen? 

Vermoedelijk hebben jullie al van alles geprobeerd om die boodschap uit te dragen. Brochures, filmpjes, infographics, noem maar op. 

Daarin staat precies wat jullie doen.

Je hebt alle beschikbare informatie beschikbaar over stappenplannen en methodes. Dat gaat meestal gepaard met woorden als participatie, matrix, draagvlak, ontwikkelingstraject, pilot, transformatie... 

HALLO, ben je daar nog?

Het effect op de beoogde lezer is alsof er een mitrailleurvuur afgevuurd wordt. Te abstract, te technisch en te vol. Volle woorden zijn holle woorden: woorden die zoveel betekenen dat ze feitelijk niets meer betekenen. 

Wat iedereen kan zeggen (zoals klantgericht, duurzaam of betrouwbaar) vergeten mensen meteen. Het zijn zwakke woorden, die geen toegang krijgen tot het brein. En dan ben jij dus nog verder van huis. 

Wat kun je wel doen om je lezer te interesseren? En hopelijk ook nog je boodschap echt te laten plakken aan de binnenkant van hun hoofden? 

Hierbij enkele tips:

1. Gebruik concrete voorbeelden

Spreek louter over concrete voorbeelden, bij voorkeur uit je eigen ervaring of de ervaring van je collega's. De persoon die je geholpen hebt. Waarmee en waarom dan en wat leverde het op? Een voorbeeld maakt niet alleen abstracte zaken concreet, maar geeft ook kleur en persoonlijkheid aan je verhaal. Dat draagt bij aan je overtuigingskracht. 

Persoonlijk schrijven is sowieso erg belangrijk, want het creëert een band tussen jou als schrijver en de lezer. Dat doe je allereerst door te schrijven vanuit jezelf of je team en je lezer direct aan te spreken.

2. Bedenk een metafoor

Beeldspraak is een verrijking voor je teksten, want een treffend beeld blijft ogenblikkelijk hangen in het geheugen. Stukjes plastic brengen ons niet in beweging, plastic soep roept meteen een verontrustend beeld op.

 Zoek daarom naar een beeld dat jouw boodschap een gezicht geeft.

Ik merkte het toen ik op zoek was naar een goede titel voor mijn boek over de toepassing van verhaaltechnieken in informatieve teksten. Ineens bedacht ik het woord toverballen. Dat levert direct een beeld op: kleurig, plakkerig en met meerdere laagjes. 

Niet iedereen heeft goede herinneringen aan het mierzoete snoep, maar het beeld blijft onmiddellijk kleven. Het sprak bij sommige mensen zelfs zo tot de verbeelding dat ze het op basis van de titel meteen bestelden..! 

Maak daarom een prikkelende vergelijking, bijvoorbeeld met een totaal ander onderwerp.  

Vind je het toch lastig om een geschikt beeld te vinden? Kijk of je jouw onderwerp kunt vergelijken met iets dat je kunt betasten, ruiken of proeven. Chocolade, geurend ambachtelijk brood of andere etenswaren zijn daar perfect voor, omdat ze meteen een smörgasbord van verschillende zintuigen aanspreken.

3. Verzin kleefwoorden

Geen geschikt woord of beeld? Bedenk dan je eigen woorden, liefst een woord dat verrassend of buitenissig is. Wijn met de naam The arrogant frog viel direct op in het winkelschap. Het woord plofkip deed wonderen voor de activisten tegen legbattterijenvlees in de supermarkten. 

Een slogan kan ook, zeker als die rijmt. Een kerk gebruikte chillen en verstillen. Modieus én melodieus tegelijk. 

Of maak een variant op een bestaand begrip. Een drunch bijvoorbeeld: een borrel met hapjes om vier uur 's middags. In variatie op de 'meet & greet' introduceerde KLM Meet & Seat waarbij je door inschakeling van social media tijdens je vliegreis naast een interessante reisgenoot komt te zitten. Een verrassende combinatie, die in het geheugen vastklit. 

Stembevrijder Jan Kortie noemde zijn eerste cursus Stemimprovisatie. Er kwamen slechts vier mensen op af. De volgende reeks noemde hij badkamerzingen. Dat was meteen een succes.

Tips voor meer kleefwoorden

Leg een verzameling aan van mooie woorden die je op allerlei plaatsen tegenkomt. Hierdoor wakker je je gevoeligheid voor opmerkelijke woorden aan en kun je zelf ook gemakkelijker je eigen kleefwoorden vinden of verzinnen. Beeldrijke taal is een krachtig middel om je boodschap effectief voor het voetlicht te brengen en invloed uit te oefenen. 

Experimenteer ermee en ontdek wat dit gereedschap in jouw handen doet.