Met falen en weer opstaan word je pas echt wijzer

Bang om met je idee uit de bocht te vliegen en misschien wel te ontsporen? Falen en weer opkrabbelen horen erbij als je een idee tot een succes wil maken. Want als er niks mis gaat, durf je wellicht gewoon te weinig... 

Beroemde uitvinders en vernieuwers gaan de geschiedenis in met hun grote successen: baanbrekende uitvindingen, opmerkelijke inzichten en geniale vondsten. 

Maar wie hun handel en wandel nauwkeuriger bestudeert, komt behalve succesverhalen ook talrijke verhalen tegen over hun valpartijen, dwalingen en miskleunen. Veel grootheden zijn ook groot in klungelen.

Zo staat Leonardo da Vinci bekend als een ongelooflijk groot genie. Maar wist je dat hij ook enorme blunders maakte? Hij deed geldverslindende pogingen om de loop van de rivier de Arno in Florence te wijzigen. 

Het schilderij Het Laatste Avondmaal bladderde al af voordat het klaar was, omdat hij de verkeerde materialen gebruikt had. En hij nam vele vruchteloze pogingen om een vliegmachine te maken (en liet gelukkig wel veel indrukwekkende notities na).    

Ondanks rampen, mislukkingen en teleurstellingen hield Leonardo nooit op met experimenteren.

Hij wist namelijk het verschil tussen goede en slechte fouten.

Goede fouten maak je als het je helpt om je verder te ontwikkelen. Een foute fout maak je omdat je geen nieuwe wegen in durft te slaan. Je blijft steeds doen wat je altijd deed, terwijl de ervaring keer op keer uitwijst dat het lang niet meer de beste manier is. 

Een ‘foute fout’ is ook een handeling die je keer op keer blijft herhalen zonder te onderzoeken of het eigenlijk wel werkt. 

Bijvoorbeeld omdat je veel dingen tegelijk doet of uit gemakzucht. Of een overtuiging die je keer op keer niet verder helpt. Je denkt bijvoorbeeld dat je zelf wel gaat hardlopen, zodat je niet naar de sportschool hoeft. 

Maar keer op keer heb je bij nader inzien geen trek om de loopschoenen aan te trekken.

Hoe maak je goede fouten?

Het helpt enorm om je idee of je project een ‘experiment’ te noemen (al is het maar als vriendelijke benaming voor jezelf).

Bij een experiment hoef je niet te slagen, want ALLE resultaten zijn goed. Op die manier kun je eigenlijk niet mislukken. Een hele geruststelling, die het gemakkelijker maakt om de drempel te nemen. En een aanmoediging om dat dan ook echt te doen.

Want je mislukt in feite alleen wanneer je niets doet.

De uitvoering van je experiment geeft je bovendien snel feedback of je op de goede weg zit, waardoor je naar andere manieren kunt zoeken om het beter te doen. Die brengen je vervolgens op nieuwe gedachtensporen. En zo kom je toch stap voor stap verder. 

Zelf heb ik me ooit nogal onverschrokken gestort in een reis naar India, die heel wat avontuurlijker (en zeg maar gerust levensgevaarlijker) uitpakte dan verwacht. Maar juist door alle blunders en moeilijke momenten was het ook enorm leerzaam. 

Wanneer iets niet lukt, heb je gewoon een manier geleerd wat niet werkt. 

Je hebt je zwemvijver groter gemaakt.   

Daarom nog een manier om met fouten om te gaan: richt je niet op wat misging, maar op wat er beter kan. Stuur je energie niet naar de angst voor mislukking, maar naar de mogelijkheden om het beter te doen.

• Neem de ruimte om te experimenteren en daadwerkelijk iets te doen, ook al ben je niet goed voorbereid. Doen en dingen zelf uitproberen leveren je in ieder geval nieuwe ervaringen op. Alles wat groot is, is ooit klein begonnen.
• Maak bij de ontwikkeling van iets nieuws (bijvoorbeeld een nieuw product) zoveel mogelijk fouten en het liefst zo snel mogelijk. Des te groter zijn jouw mogelijkheden om er van te leren en snel tot aanpassingen te komen. En dat geeft je sowieso een voorsprong.
• Richt je niet op het vermijden van risico’s, maar op het verkennen van nieuwe wegen. Dat betekent dat je focust op mogelijkheden, niet op de onmogelijkheden. Denk in ‘ja, en…’ in plaats van ‘ja maar’.

Doe het speels en moeiteloos. 

En maak het zo leuk als je kunt. Fouten maken betekent een onzekere situatie omarmen. En onzekerheid is er volop in ons leven, waarin bijvoorbeeld baanzekerheden of oudedagsvoorziening op de helling staan. Maar zoals mijn heldin Pippi zei: Als je niet bang bent, kun je ook nooit dapper zijn.

Er zijn interessante manieren om toch grip krijgen op je eigen situatie. 

Hoe? Door te investeren in je eigen ontwikkeling. 

Een investering in opties, aandelen of vastgoed brengt levensechte risico's met zich mee. Voor je het weet gaat de instelling failliet of is de waarde van je beleggingen in luchtdamp veranderd. 

Investeren in jezelf met kennis, vaardigheden of creatieve ontwikkeling, dat verrijkt je altijd. 

De inzichten die je opdoet, gaan namelijk nooit verloren. Inclusief de blunders die je daarbij maakt. 

Leonardo da Vinci deed er maar liefst zestien jaar over om de Mona Lisa te schilderen. Telkens kwam er iets anders op zijn pad dat hij interessanter of spannender en leerzamer vond. 

Uitstelgedrag, maar wel enorm verrijkend. Al die ervaringen, uitstapjes en experimenten hebben hem er uiteindelijk toe gebracht een meesterlijk kunstwerk voort te brengen.