Voor je het weet ben je de moppersmurf
Vastgedraaid in je werk of in een uitzichtloze positie terecht gekomen? Als er moeilijke omstandigheden zijn, is het verleidelijk om de lat lager te leggen.
Je creëert een comfortabel vangnet voor jezelf. En daarmee neem je eigenlijk al een voorschot op eventuele mislukkingen.
De Amerikaanse onderwijssocioloog Bowen Paulle noemde dit treffend the prison of low expectations. Het is een denkpatroon waarbij je niet uitgaat van groeikansen en verborgen talenten, maar jezelf vooraf al neerlegt bij minder.
Dit dient als een schild tegen het pijnlijke risico van falen.
En ik snap dat.
Mijn eigen ervaringen in de jaren zeventig en tachtig waren doorspekt met bescheiden verwachtingen over wat het leven in petto had.
Als je niet van mijn generatie bent, schets ik even het plaatje.
De jeugd van mezelf en mijn generatiegenoten was vol dreigingen als de neutronenbom, zure regen en drugsverslavingen, huiveringwekkend beschreven in het jongerenboek Wir Kinder von Bahnhof.
En alsof dat nog niet somber genoeg was, werden we ook nog eens bestempeld als de no-future-generatie.
Er waren hopeloos weinig mogelijkheden op een baan, tenzij je een technische studie had gevolgd. Velen van mijn generatie hobbelden van het ene tijdelijke baantje naar het andere, hopend op een vaste positie die pas jaren later in het verschiet lag.
We leefden daarom in onze eigen veilige wereld.
We keken op televisie naar Hamelen, Maja de Bij, Fame, Love Boat en het Kleine huis op de Prairie. We koesterden Holly Hobby en zwijmelden bij de vage foto's van David Hamilton.
We sabbelden aan toverballen en haalden de ballen steeds weer uit onze monden. 'Kijk dan, hij heeft een andere kleur!’ Meer dan van de smaak van de toverballen (smaakten ze wel ergens naar?) genoten wij van de kleurige transformatie.
Natuurlijk hadden we ook onze muziek! We plaatsten zonder zorgen onze handtasjes op de discovloer en dansten de nacht door, ver weg van drankspelletjes, beveiligers en strenge controles.
Het bleek eigenlijk helemaal niet zo moeilijk om perspectieven te blijven zien.
Want het draait allemaal om de woorden die we gebruiken, vooral in onze innerlijke dialoog. Woorden hebben de kracht om hun eigen wereld te creëren.
Hetzelfde geldt voor de verhalen die je aan jezelf vertelt. Deze verhalen sturen je in een bepaalde richting, zonder dat je het precies doorhebt.
Zodra je bepaalde patronen telkens blijft herhalen, zet je jezelf vast.
Voor je het weet, ben je de moppersmurf van je eigen verhaal.
De films met dezelfde oude verhalen blijven zich herhalen in je innerlijke bioscoop. Je kent ze wel, met titelsongs als 'wat een onzin is dit' en 'je moet eens beter je best gaan doen'.
Maar jouw innerlijke bioscoop heeft meerdere zalen.
Er zijn ook films met titels als 'ik kan meer dan ik dacht' en 'ik leef in vrijheid'. De manier waarop je over jezelf en je toekomst praat, dat is van cruciaal belang. Het is beter om je te richten op wat wél mogelijk is binnen eventuele beperkingen.
Jij hebt de controle over welke film je in jouw innerlijke bioscoop afspeelt. Misschien kies je wel voor een gouwe ouwe als Fame.
Reflecteren op je eigen verhaal
Spreekt dit je aan? Bij narratief schrijven leer je hoe je je eigen verhaal opnieuw vormgeeft - met je eigen pen. Hét zelfwerkzame medicijn voor als je ergens vastgelopen bent en naar een uitweg zoekt.
Kijk hier voor meer informatie: