Help, daar komen de Townies
Dieren vormen vaak de hoofdpersonen in verhalen. Ze staan symbool voor een bepaalde eigenschap: haaien zijn bloedlink, nijlpaarden zijn goedzakken. Totdat die beelden helemaal niet blijken te kloppen. Verslag van ons avontuur in Zuid-Afrika.
Bij het vallen van de nacht wandelen ze op sluippoten het dorp binnen. Overal staat gras, veel zoeter dan in het omringende bos. Iedere nacht eten ze zo'n tiende van hun lichaamsgewicht aan gras, dus ze grazen zich door grote gebieden heen.
Nijlpaarden: ze lijken zo vriendelijk.
Maar in dit dorp staan overal waarschuwingsborden.
De eerste keer toverde zo'n bord een glimlach op onze gezichten. Want we kennen nijlpaarden uit films en kinderboeken als goedmoedige beesten met schattige oortjes en aandoenlijke ronde lichaamsvormen. In de animatiefilm Madagascar is Gloria weliswaar fel en doortastend, net als haar knotsgekke vriend Motomoto.
Maar beide figuren zijn toch vooral vermakelijk en koddig.
Al snel ontdekken we dat die waarschuwingsborden niet bedoeld zijn om aanrijdingen te voorkomen (waarna jouw voertuig in de puin ligt, want zo'n brok gewicht rijd je niet zomaar om). Nee, ondanks hun vegetarische dieet zijn nijlpaarden enorm agressief.
Ze zijn wantrouwig en hebben een grote territoriumdrift. Ze vallen direct aan als ze zich afgesneden voelen van het water of als een indringer tussen een wijfje en haar kalf komt te staan.
Ieder jaar komen er naar schatting 250 mensen om het leven door nijlpaarden. Daarmee zijn ze vele malen gevaarlijker dan de beruchte witte haaien.
Onterecht, want het komt relatief weinig voor dat een witte haai een mens aanvalt. In de tweede helft van de vorige eeuw zijn er nog geen 40 aanvallen met dodelijke afloop geweest.
Peter Benchley, de auteur van het boek waarop de film is gebaseerd, betreurde later dat hij witte haaien als moorddadige monsters had afgeschilderd. "Gezien de toegenomen kennis omtrent haaien over de laatste 25 jaar, zou ik een boek als Jaws nu onmogelijk nog kunnen schrijven", zei hij in 2000. "
Niet met een goed geweten, in ieder geval. Maar in die tijd was het okay om een dier te demoniseren."
Als een nijlpaard in je zwembad valt
Terug naar de nijlpaarden. De kuddes waar ik het over heb wonen in de wetlands rondom Saint Lucia, een klein dorp aan de Indische Oceaan in Zuid-Afrika. Overdag koelen ze in het water, 's avonds grazen ze in het dorp.
De nijlpaarden die het vaakst in het dorp gesignaleerd wordt, heten goedmoedig de townies. Op het plattegrondje van het dorp staat gemarkeerd waar ze zich het liefst verzamelen: de hippo hotspots.
De nijlpaarden hebben in dit dorp verrassend veel bewegingsvrijheid. Zij waren er tenslotte eerder dan de mensen. Wel staan rondom sommige tuinen robuuste hekken, want het is zo onhandig als een nijlpaard in je zwembad valt. Het dier kan er niet op eigen kracht uitklimmen, dus dan moet de bewoner een takelwagen laten komen.
Nachtelijke gewoonten
Wie in dit dorp verblijft, wordt ingewijd in de nachtelijke gewoonten van nijlpaarden. Dat betekent simpelweg leren hoe je een ontmoeting met een loslopend dier kunt overleven.
De bedrijfsleidster van ons guesthouse meldt dat we 's avonds best te voet naar het restaurant kunnen gaan, maar adviseert wel om een blokje om te lopen als we een nijlpaard tegenkomen.
De andere mensen die we we later over spreken hebben andere adviezen gekregen: neem in het donker a-l-t-i-j-d de auto. Maar dat ontdekken we pas later.
Op een avond komen wij ook een nijlpaard tegen.
Hij graast op een gazon tussen de bomen. Zijn ogen blikkeren in het schijnsel van onze zaklamp. Op het oog een log beest, maar hij kan gemakkelijk 40 tot 50 km per uur lopen.
De enige ontsnappingsmogelijkheid aan zijn overdonderende gewicht en scherpe voortanden is een boom: als je je daar achter verschuilt en je niet verroert, heb je een kans. Want zijn enige zwakke plek is z'n beroerde gezichtsvermogen. Het blijft moeilijk om van het beeld af te komen dat een nijlpaard een goedmoedig beest is.
Pas als we het met eigen ogen gezien hebben, dringt het tot ons door. Gelukkig staat hij nog ver genoeg weg.
Met bonzend hart maken we een ruime omweg naar ons onderkomen, angstvallig speurend naar nog meer grazende leden van de familie Townie.
We lijken ons even in een horrorfilm te bevinden, maar we keren gelukkig veilig terug in het guesthouse. Deze film loopt goed af.