Schaamte is als een stille schaduw: het verstikt, maakt eenzaam en houdt ons klein. In haar boek Schaamte maakt schrijver Teus Lebbing deze bijna ongrijpbare emotie tastbaar.
Teus ontrafelt de complexiteit van schaamte door middel van haar eigen persoonlijke verhaal en openhartige gesprekken met markante Nederlanders zoals Mark Tuitert, Ilvy Njiokiktjien en Bram Bakker.
Ze onderzoekt wat het betekent om deze schaduw van zich af te schudden en hoe het voelt om ruimte te geven aan wat we vaak onbewust wegstoppen. In haar geval de schaamte over de vader die ze nooit gekend heeft en waarover in haar gezin zelfs nooit gesproken werd.
Het resultaat is een moedig en gelaagd boek dat je uitdaagt je eigen schaduwen onder ogen te zien.
Teus beschrijft hoe haar moeder, na het verlies van een stilgeboren zoon en de suïcide van haar man, zich had teruggetrokken in zwijgen als overlevingsstrategie. Haar moeder beschermde zich voor de pijn die ze helemaal niet kon dragen, mede door haar eigen traumatische jeugdjaren in een jappenkamp. Maar voor dat stilzwijgen betaalde het gezin ook een prijs: diepgewortelde eenzaamheid.
Teus verkent het verschil tussen ‘wie ze denkt te moeten zijn en wie ze werkelijk is', zoals ze schaamte definieert. Haar interviews met ervaringsdeskundigen verweeft ze met persoonlijke reflecties, waardoor ze steeds dichter bij de kern komt. Deze diepgaande zoektocht levert een boek op dat zowel aangrijpend als ontwapenend is.
Ze maakt voelbaar hoe schaamte van generatie op generatie kan doorwerken.
Maar ze laat ook zien hoe helend het kan zijn om eindelijk ruimte te maken voor alles wat niet gezegd, gehoord of gevoeld mag worden. Het is ontroerend hoe ze erin slaagt haar vader niet alleen als slachtoffer van de omstandigheden te zien, maar als een levend mens met dromen, voornemens en inzinkingen.
En hoe bevrijdend het is om die keten van schaamte eindelijk te doorbreken, omdat je niet een nieuwe generatie daar mee wilt opzadelen, haar eigen gezin.
Dit boek is zowel confronterend als troostrijk.
Door de verweving van haar eigen verhaal met de interviews biedt het niet alleen volop herkenning, maar ook een nieuw perspectief op deze ongemakkelijke emotie. Schaamte is daarom een absolute aanrader voor iedereen die wil begrijpen hoe schaamte ons leven beïnvloedt en hoe we ons daarvan kunnen bevrijden.
Boekgegevens
Schaamte. Over de eenzaamheid en het zwijgen achter de voordeur. Teus Lebbing, uitgeverij Lucht (2024)
