Een briljant non-fictieboek maken over het schrijven van een non-fictieboek. Een gedurfde onderneming, want je reikt de meetlat aan om je eigen werk tegenaan te zetten. Marc Buelens waagt het erop en dat alleen al is een prijzenswaardige onderneming. Samen met zijn uitgever schreef hij het boek ‘Slimme non-fictie schrijven - Van droom tot boek’, het boek dat hij zelf had willen lezen.
Wat komt er allemaal kijken bij het schrijven van een goed boek? Het is in ieder geval een pittige onderneming, waarbij je iedere bemoediging kunt gebruiken. Daarvoor is er nu het boek Slimme Non-fictie Schrijven.
Marc Buelens (emeritus hoogleraar aan de Universiteit Gent en de Vlerick Leuven Gent Management School) schreef diverse boeken over organisatiekunde en managementgedrag.
Maar hij miste zelf een boeiend boek dat je stap na stap begeleidt bij het schrijven van een boek voor een breder publiek. Hij besloot het daarom zelf te gaan schrijven.
Gouden driehoek
Is hij erin geslaagd om echt een slim boek te schrijven over dit onderwerp? In enkele opzichten wel.
Zo heeft het boek een prettige en heldere structuur, een persoonlijke aanpak en tal van handige schrijftips. De ruggengraat in dit boek is de ‘gouden driehoek’ van inhoud, auteur en lezer: drie componenten die met elkaar in evenwicht dienen te zijn.
Een goedgekozen framewerk, dat het boek stevig bij elkaar houdt. Een beginnende schrijver denkt misschien dat hij zijn vakgebied helemaal uit de doeken moet doen en een compleet overzicht moet bieden (inhoudsgericht). Dit is volgens Buelens juist niet verstandig.
Een verhalende schrijfstijl werkt veel beter, met veel concrete details (lezersgericht) en een persoonlijke toon van de schrijver (auteursgericht).
Vooral het lezersplezier neemt Buelens zeer serieus
Zijn belangrijkste tip: streef vooral niet naar volledigheid, want het draait allemaal om lezersplezier. De schrijver heeft niet tot taak om eindeloze kenmerken op te sommen, maar moet de lezer boeien met verhalen.
Het slimme non-fictieboek is daarom een volle neef van het betere journalistieke werk met een sterk verhalende inslag. Wie als auteur zichzelf laat zien, slaat bovendien twee vliegen in één klap.
Als je als auteur over je eigen reis vertelt die je met het boek aflegt, neem je ook je lezer mee op jouw ontdekkingstocht. Dan schrijf je dus zowel lezersgericht als auteursgericht.
En voor de duidelijkheid: auteursgericht schrijven is niet jezelf de hemel in prijzen, maar vertellen over je voorkeuren, ontmoetingen, beslissingen en nederlagen. Ook dat is heel prettig voor je lezer.
Onderhoudend, maar niet bondig
Het is dan ook geen verrassing dat Marc Buelens in zijn eigen boek zeer nadrukkelijk aanwezig is. Het boek heeft een gezellige, lichte toon, alsof de schrijver tegen je aan kletst.
Onderhoudend, dat zeker.
Tegelijkertijd heeft de auteur veel ruimte nodig om zijn inhoudelijke punt te maken. Daar moet je van houden. De samenvattingen na ieder hoofdstuk bedienen gelukkig ook de scannende lezer die snel wil weten wat hij moet doen in het schrijfproces.
Een andere leuke vondst is om de tekst in de kantlijn te laten becommentariëren door de uitgever. Dat geeft een speelse afwisseling aan het boek.
Verwarrende adviezen
Buelens deelt diverse uitstekende adviezen over het schrijfwerk. Zoals deze: lezersgericht schrijven betekent niet schrijven wàt de lezer graag leest, maar hòe hij graag leest.
Helaas brengt de auteur me ook regelmatig in verwarring, omdat hij zijn eigen adviezen even later weer ontkracht.
Zo krijgt de lezer het advies om een duidelijk plan te maken voor het boek, maar hij moet ook alle ruimte nemen om er royaal van af te wijken. 'Als een advies te kunstmatig is voor jou, laat het dan gerust vallen', schrijft hij. Of: 'Weef jezelf in het verhaal, want dan neem je ook je lezers mee. Of nee, als je twijfelt doe dat dan toch maar niet'.
Een idee wordt pas sterk als je ook tegengestelde ideeën erbij betrekt, legt Buelens in zijn boek uit. Om niet opgesloten te zitten in de zilveren kooi van zijn eigen gelijk zoekt hij daarom doelbewust naar andere standpunten.
Prijzenswaardig, maar de houvastzoekende lezer schiet er weinig mee op.
Niet compleet, wel een goede aanzet
Overeenkomstig zijn eigen advies aan debuterende schrijvers is Slimme Non-fictie Schrijven zeker geen overzichtswerk, dat naar compleetheid streeft. Ik mis bijvoorbeeld manieren om tijdens het schrijven de directe interactie aan te gaan met lezers en hen zo daadwerkelijk bij de inhoud te betrekken. Dat zou pas echt lezersgericht zijn.
Ook de keuze tussen zelf uitgeven of een uitgever zoeken stelt Buelens nogal karikaturaal voor als alles of niets. Alsof je geen deskundige hulp kunt inroepen als je voor zelf uitgeven kiest.
Het boek laat me met gemengde gevoelens achter. Er staan lezenswaardige tips in dit boek, maar het is niet het briljante boek dat ikzelf over slimme non-fictie had willen lezen.
Boekgegevens
‘Slimme non-fictie schrijven’ door Marc Buelens en Niels Janssens, uitgave LannooCampus, 2019. Het boek is onder meer verkrijgbaar bij Managementboek.nl.
