Verbale vernieuwing op de schouders van reuzen

Je zou zeggen dat alle recepten over tomatensoep, tortilla's en bananencakes wel geschreven zijn. Toch verschijnen er jaar na jaar, seizoen na seizoen, nieuwe recepten in magazines, blogs, kookboeken en televisieprogramma's. Al die receptenschrijvers en koks doen aan verbale vernieuwing: ze geven er nieuwe woorden aan.

Mensen hebben de aandoenlijke neiging om elke keer weer super originele ideeën te willen bedenken. Maar hoe vernieuwend zijn die ideeën nou echt? De ene keer meer, de andere keer minder. 

Het is in ieder geval typerend voor dit tijdperk om die vraag te stellen. We willen allemaal oorspronkelijk, uniek en puur zijn en dat ook in onze bedenksels naar voren brengen.

William Shakespeare had geen last van dit romantische levensgevoel.

Hij bedacht nauwelijks eigen plots voor zijn theaterstukken en andere werk, maar gebruikte vaak bestaande verhalen. Romeo en Julia bijvoorbeeld was een beproefd format, waar diverse voorgangers al mee hadden gescoord. 

Door diverse elementen samen te voegen en er nieuwe woorden aan te geven, creëerde hij er een echt Shakespeariaans drama mee .

Knap werk, want de meester-navolger wordt ook nog eens als geniaal beschouwd.

Shakespeare is bepaald niet de enige. Eeuwenlang bestudeerden kunstenaars uitvoerig het werk van andere kunstenaars en gaven daar hun eigen draai aan. Het was een gangbare methode om een eigen beeldtaal, muzikaal idioom of werkwijze te ontwikkelen. 

Zij gingen daarbij uit van drie stappen: de vertaling van een klassiek werk (translatio). Vervolgens schrijf je iets in de stijl van een meester (imitatio) en tot slot probeer je die stijl te evenaren of te overtreffen (aemulatio). 

Al willen we nu zo origineel mogelijk zijn, eigenlijk werkt het nog steeds zo. 

Schrijven en andere vaardigheden kun je alleen maar op een hoger niveau krijgen door eindeloos veel te oefenen. 

Daarvoor heb je voorbeelden nodig. Niet om klakkeloos te kopiëren, maar om je te laten inspireren en je eigen stem te vinden. Als je dat eenmaal in de vingers hebt, kun je je best doen om het origineel op verpletterende wijze te overtreffen.

Productief afkijken, hoe doe je dat dan?

Kijk ongegeneerd af bij kunstenaars, schrijvers, ontwerpers of andere creatievelingen die je bewondert. Bestudeer hun werk en ontrafel hoe zij te werk gaan.

• Wat zijn hun vaste formules?
• Welke opbouw werkt er?
• Valt daaruit een template te destilleren die jij ook kunt toepassen?

Kortom: is er een code te kraken om tot een geniaal werk te komen? 

Probeer voor jezelf uit wat werkt en wat niet werkt. Combineer en voeg samen. Geef met verbale vernieuwing een nieuwe draai aan bestaande ontwerpen. 

Er is niets mis mee om op de schouders van reuzen te gaan staan. Neem over wat bij je past en geef er je eigen draai aan. En hoor mensen jubelen over jouw meesterwerk.