Vooruit Vertellen (7) | Bouwen aan hoop
Hoop is een richtinggevende kracht, die niet om roekeloos optimisme vraagt, maar om moed. De moed om iets te zien wat er nog niet is, en daar al naar te handelen. In plaats van crisisverhalen die verlammend werken, ontstaan er op die manier verhalen die mogelijkheden oproepen. Daarom in deze aflevering van Vooruit Vertellen: Bouwen aan hoop.
In Amsterdam-Noord ligt De Ceuvel. Een plek die ooit op slot zat door vervuilde grond en oude woonboten die nergens meer thuishoorden. Nu is het een bruisend laboratorium voor een manier van samenleven die klopt met de toekomst die we voor ons zien. De boten zijn omgetoverd tot creatieve werkplekken en er wordt dag na dag geëxperimenteerd met circulaire energie en materialen.
De Ceuvel is ontstaan uit één belangrijke keuze: niet wachten tot duurzaamheid vanzelf komt, maar het nu al bouwen. Het is bewijs in plaats van belofte: actieve hoop.
Het knisperende gevoel van: het kan anders
We voelen het al langer: het verhaal waar we middenin zitten, klopt niet meer. Systemen piepen en kraken.
En toch is er dat knisperende gevoel dat dit niet alleen een einde is, maar ook een begin. Het vraagt om een actieve keuze voor het verhaal dat jij wilt laten gebeuren. Niet voorspellen, maar voorleven.
En dan kom ik dus bij dat woord hoop uit.
Zonder hoop zouden we nergens aan beginnen. Geen bedrijven, geen scholen, geen energietransitie.
Toch heeft hoop een wat sullig imago gekregen. Het wordt al snel afgedaan als soft of naïef. Terwijl hoop juist een daad van verbeelding is: een keuze om te blijven zien wat er nog kan ontstaan, ook als de omstandigheden tegenzitten.
Storytelling als herstelwerk
In hun boek Actieve hoop beschrijven Joanna Macy en Chris Johnstone hoe we gevoelens van verlamming kunnen omzetten in handelen. Zij spreken over de Grote Ommekeer: het verschuiven van een uitputtende economie naar een samenleving die het leven ondersteunt.
Verhalen spelen daarin een sleutelrol. Niet als hoogdravende manifesten, maar als bruggen tussen wat was, wat is en wat kan worden. Ze herinneren ons aan waar we vandaan kwamen, verbinden ons met wat er al gedaan is, en tonen wat mogelijk is.
Overal ontstaan op deze manier initiatieven waarin verhalen niet alleen worden verteld, maar ook worden uitgevoerd.
Neem wooncoöperatie De Warren in Amsterdam. Een woongebouw, zelf ontwikkeld door mensen die niet langer wilden wachten tot duurzaamheid vanzelf geregeld werd. Ze kozen voor een manier van samenleven die klopt met hun waarden: gedeelde ruimtes, circulaire materialen, natuur op het dak en woonvormen met maximale ruimte voor ontmoeting.
We horen vaak dat het leven 'niet maakbaar is'.
En ergens klopt dat. We hebben het grote geheel niet in de hand. Het leven kan je verrassen, soms genadeloos.
Maar precies daarom is actieve hoop zo’n krachtige houding. Het gaat niet over totale controle, maar over betrokkenheid. Over aanwezig zijn in plaats van afwachten. Jij bepaalt welke richting je kiest, zelfs als de uitkomst nog onzichtbaar is.
Je bent misschien niet de regisseur van iedere gebeurtenis, maar je bent wél degene die bepaalt hoe je antwoord geeft.
Richtinggevende hoop vraagt om daden
Elke kleine stap telt. Mahatma Gandhi zei: “Wat je ook doet in het leven, het zal wellicht onbeduidend zijn. Maar het is toch heel belangrijk dat je het doet, omdat je het nooit echt kunt weten.”
Actieve hoop is richting geven aan wat betekenis voor je heeft. Leven zoals jij wilt dat de toekomst eruitziet, ook als je er geen applaus voor krijgt.
Die toekomst kun je misschien niet voorspellen, maar wel alvast voorleven.
Trends in storytelling: een nieuwe gevoelsorde
Vooruit Vertellen is mijn onderzoek naar waar ons verhaal naartoe beweegt. In deze trendserie deel ik wat ik zie in cultuur, menselijk gedrag en storytelling.
Wil je ook ontdekken wat dit betekent voor jouw keuzes en koers in het nieuwe jaar? Op 30 december verschijnt de toekomstgids Vooruit Vertellen 2026. Een verhalende manier om richting te voelen die klopt bij jouw eigen stem.
→ Meer over de toekomstgids Vooruit Vertellen
Lees hier de eerdere afleveringen:
- Cute: de kracht van zacht
- Van vertellen naar beleven: de opkomst van storyliving
- Rituelen als verhalend tegenwicht
- De subtiele kracht van de eigen stem
- Van beleid naar beleving; wat er gebeurt als je eerst luistert
- Hoe we een nieuw narratief bouwen rondom de natuur
Alle afleveringen ontvangen in je inbox?
Neem dan hier een (gratis) abonnement: Ja dat wil ik