'No story, no glory' en alles wat daar tussen zit

Het boek No Story, No Glory van Theo Hendriks daagt (leiders van) organisaties uit hun eigen verhaal te vertellen. Niet met saaie cijfers en spreadsheets, maar met eigen persoonlijke verhalen. Het boek helpt je om geschikte verhalen op te sporen. 

De meeste leiders hebben er een handje van om te vertellen dat de hele boel onder controle is. Of ze vertellen juist het andere uiterste: Help, de tent staat in brand! 

De leider gedraagt zich daarbij net als een baby: die ligt ofwel met een vol buikje voldaan te soezen of schreeuwt het uit van de honger. Het is alles of niets. 

Verhalen bevatten verschillende conflictniveaus, maar leiders gebruiken vaak alleen de uiterste mogelijkheden van het spectrum, betoogt Theo Hendriks (storyteller en partner bij Bex* Communicatie in Amsterdam). 

Daar laten zij veel kansen liggen. Schreeuw niet moord en brand als er nog weinig aan de hand is in je organisatie. 

Maar poets kleinere tegenslagen of dilemma's ook niet weg. Steek in op het juiste niveau. Zo geef je je publiek de juiste druk: je vertelt wat er aan de hand is, zonder te overdrijven of te onderschatten.

Vergroot uit, breng contrast aan en zoom in

Op het eerste gezicht is deze aansporing tegenstrijdig met de rest van de tips uit dit boek. Want daarin beveelt Theo Hendriks juist aan verhaalonderdelen uit te vergroten, contrast aan te brengen en in te zoomen op het conflict. Dat is namelijk wat verhalen interessant maakt. 

Toch betoogt hij ook dat het hele verhaal moet kloppen. De allergrootste kracht van een leider is dat hij of zij kan laten zien dat hij niet de wijsheid in pacht heeft. 

Hij durft met zijn publiek op zoek te gaan naar de nieuwe mogelijkheden die een conflict in zich bergt. Zo transformeren ze verstoringen om tot brandstof voor nieuwe ontwikkeling.

Welke verhalen zijn eigenlijk interessant?

Het boeiendste onderdeel van het boek vind ik de passages waarin Hendriks ingaat op de vraag welke verhalen eigenlijk geschikt zijn om te vertellen. Daar worstelen veel organisaties immers mee.

Leiders hebben de neiging om een grote visie te ontvouwen als ze hun boodschap uitdragen. Maar het geheim van een goed verhaal schuilt juist in iets kleins: het prangende detail. 

Wat je nodig hebt is alertheid op dit soort veelbetekenende kleinoden in je eigen omgeving. Door in te zoemen op het opmerkelijke detail kun je een groot inzicht krachtig over het voetlicht brengen.

Verschil in kennis maakt het spannend

Hendriks neemt de lezer vervolgens stap voor stap mee in de manier hoe je een verhaal op een spannende manier vertelt. Spanning draait om het verschil in kennis en ervaring. Het publiek weet al dat grootmoeder eigenlijk de verklede wolf is, maar Roodkapje zelf staat nog argeloos bij de deur aan het touwtje te trekken. 

De verteller speelt doelbewust met dat kennisverschil. Houd bewust belangrijke informatie achter of leid de toehoorder af, bijvoorbeeld door iets anders uit te vergroten. 

Misdaadauteur Agatha Christie was er een meester in: juist de persoon die je het minst verdenkt, blijkt de dader te zijn. 

Een andere veel beproefde techniek is vertraging. Terwijl het publiek smacht naar de ontknoping, doet de verteller eerst nog allerlei andere details uit de doeken. 

Je ziet hetzelfde trucje in televisieshows: het publiek wil alleen maar weten wie de winnaar is van de zangwedstrijd, maar de presentator gaat eerst alle kandidaten langs die naast de hoofdprijs grijpen.

Hoe vind je die spannende momenten?

Al met al is het boek niet alleen leerzaam voor leiders, maar ook voor communicatieprofessionals die hen bijstaan. Niet alleen om verhalen voor een publiek ten gehore te brengen, maar ook om op te schrijven voor interne en externe media. 

Het boek is met buitengewoon veel vaart geschreven en bevat veel aansprekende voorbeelden die voor leiders en communicatieprofessionals direct toepasbaar zijn. 

Theo Hendriks verstaat de kunst om de lezer op sleeptouw te nemen. Ook geeft hij handige aanwijzingen om spannende momenten in je eigen leven of organisatie te vinden. Verhalen die spanning opwekken gaan altijd over dingen die jij belangrijk vindt, schrijft hij. 

Jouw belang, jouw drijfveren, jouw persoonlijke waarden. In deze zin gaan verhalen over alles of niets. 

Inderdaad: no story, no glory. 

Boekgegevens

No Story, No Glory. Echte leiders vertellen een eigen verhaal door Theo Hendriks. Uitgeverij A.W. Bruna, 2012.