Piekmomenten, 7 manieren om ze vaker te beleven

Wil jij je leven (vaker) vet vieren, zodat je eruit haalt wat erin zit? Het mooie is: deze piekmomenten kunnen we zelf creëren. Lees hier zeven manieren om je eigen topmomenten te maken: voor jezelf en voor anderen. 

We maken allemaal bijzondere momenten mee waarop we gloeien van trots, helemaal in de flow zijn of waarbij we een belangrijk inzicht krijgen. Enkele voorbeelden:

• Momenten waarop we ons euforisch voelen en boven het alledaagse uitstijgen: bij sportprestaties, een geslaagde presentatie of een toneeluitvoering.
• Onverwachte gebeurtenissen: een ongepland reisje, een onverwachte ontmoeting of iets dat je doet glimlachen.
• Eerste keren en inwijdingsmomenten, zoals de diploma-uitreiking, de huwelijksceremonie en de eerste baan.

Dit zijn de momenten die we graag vastleggen met camera’s, waarvoor we ons feestelijk uitdossen en waarvoor allerlei rituelen zijn. 

Juist deze piekmomenten maken ons leven interessanter, betekenisvoller en rijker. Je creëert herinneringen en haalt uit het leven wat erin zit. 

Chip en Dan Heath proberen in De Kracht van het Moment de code te kraken van zo’n gedenkwaardig piekmoment. Want memorabele momenten kunnen ons niet alleen ‘overkomen’, we kunnen ze ook zelf creëren. 

Dat doe je door bepaalde momenten uit te lichten en betekenis te geven. Daarmee verrijk je niet alleen je eigen leven, maar verbind je ook jezelf met anderen. 

Een leraar kan een les ontwerpen die zijn leerlingen zich vele jaren later nog herinneren. Medewerkers van de wensambulance kunnen een laatste wens vervullen van een stervende en daarmee een onvergetelijk moment creëren voor deze persoon en zijn nabestaanden. 

Maar wat is dan die formule om een piekervaring te creëren?

Memorabele momenten hebben enkele vaste elementen

• Er zit vaak een verrassingseffect in.
• We krijgen op zo’n moment een andere kijk of inzicht in onszelf of de wereld.
• We voelen trots omdat we iets bijzonders bereikt hebben of moedig zijn geweest.
• Het is een sociale gebeurtenis: we delen de ervaring vaak met anderen.
• Bijzondere momenten leveren vaak aandenken en trofeeën op, die we met zorg bewaren. Denk aan medailles, quotes met belangrijke inzichten, trouwfoto’s, liefdesbrieven of kindertekeningen. Het zijn de dierbare voorwerpen die je als eerste veiligstelt als er brand uitbreekt.

Hoe kun je deze piekmomenten zelf creëren?

1. Bedenk waar de piekervaring zit

Wees je allereerst bewust van momenten die het al van nature in zich hebben om gedenkwaardig te worden, zoals overgangen en mijlpalen. Voorbeelden: de eerste schooldag, de overgang naar volwassenheid of een verse start bij nieuwjaarsvoornemens. Bij een gebeurtenis of ervaring hebben vooral de 'piek' en het afsluitende moment de potentie om memorabel te worden. 

Volgens de peak end rule (bedacht door Nobelprijswinnaar Daniel Kahneman) zijn dit namelijk de momenten die in ons geheugen vastgeklonken worden. 

Bij een belevenis hoeft dus niet alles van voor naar achter memorabel te zijn; vooral de piekervaring en de afsluiter dienen boven de rest uit te stijgen. Die pieken bij een werkloopbaan zijn bijvoorbeeld de eerste werkdag, een promotie of de afsluiting van een belangrijk project.

2. Maak mijlpalen memorabel

Ook het bereiken van mijlpalen bezorgen ons vaak piekmomenten. We zijn vaak zelfs wat obsessief bezig met de afronding en zijn vervolgens enorm trots op het behaalde resultaat. 

Zo’n piek levert energie om de volgende mijlpaal te willen halen. Denk aan de moeite die mensen doen om dagelijks 10.000 stappen te zetten, een marathon binnen een bepaalde tijd te halen of alle landen van de wereld te bezoeken. Geef daarom mensen de gelegenheid om mijlpalen te halen of creëer die mogelijkheid. Ideeën voor organisaties:

• Een bank kan bijvoorbeeld een feestje maken van de opening van de eerste rekening, de aankoop van een huis of de storting van het eerste salaris.
• Informeer je klanten of gebruikers over mijlpalen waar ze zelf helemaal geen weet van hebben. De bibliotheek meldt dat je je vijftigste boek leest, een schooldirecteur informeert de docent dat hij 1000 studenten heeft lesgegeven, de piloot krijgt te horen dat hij 10 miljoen vliegkilometers heeft afgelegd.

3. Bouw een negatieve ervaring om in iets bijzonders

Maak van een negatieve ervaring of gebeurtenis een bijzondere belevenis. Een manager kan een faalmoment omzetten in een groeimoment. De nucleaire top NSS, enkele jaren geleden in Den Haag, werd van een taai onderwerp omgebouwd tot evenement van nationale trots. 

Uit mijn eigen leven: toen mijn moeder in het hospice lag, kreeg ze van een verpleegkundige het idee aangereikt om een sieraad te laten maken als aandenken. 

We waren nooit van de expliciete woorden van dank of liefde, maar deze suggestie omarmde ze vol dankbaarheid. Er kwam een edelsmid aan haar bed, die aan de hand van onze verhalen een ring ontwierp om onze band te symboliseren. 

Het naderende afscheid van mijn moeder was verdrietig, maar het moment dat mijn moeder me deze herinner-ring gaf was onvergetelijk. 

4. Prikkel de zintuigen

Prikkel op een memorabel moment de zintuigen en zorg dat er wat te ruiken, eten, horen of voelen valt. In de woorden van Dan en Chip Heath: turn up the volume of reality. 

Door piekmomenten extra aan te kleden met geuren, bloemen, bijzonder eten of feestelijke kledij worden gebeurtenissen nóg gedenkwaardiger. Want zeg nou zelf: dat feest waarbij jullie allemaal een bijzondere uitdossing hadden, herinner je je toch heel wat beter dan het feest zonder toeters en bellen?

5. Lever een verrassing

Wie verrassingen levert, doorbreekt een routine. Daardoor creëer je meteen ook een piekmoment, dat soepel in ons geheugen glijdt. Denk aan grapjes bij de veiligheidsinstructies in het vliegtuig of een restaurant dat klanten af en toe verrast met gratis eten. 

We vertellen deze verrassende gebeurtenissen ook gretig door aan anderen, omdat ze plakkracht hebben. Enkele jaren geleden mocht het publiek bij de musical Sister Act bij het slot ineens foto’s maken van de cast.

Reken maar dat heel wat mensen hier later over verteld hebben aan hun vrienden en kennissen. En natuurlijk lieten ze trots de bijbehorende foto's zien.

6. Creëer een gedeelde betekenis

Beleg bijvoorbeeld bijeenkomsten waarbij iedereen bij elkaar is. Geef een team een betekenisvolle taak die ze in eigen verantwoordelijkheid voltooien. Dat bindt mensen samen. 

Ook een zekere druk draagt daaraan bij: een deadline die gehaald moet worden, een spel, een competitie of een uitdaging. 

Bij een van mijn vorige werkkringen legden we met alle collega’s de tuin aan van een opvangcentrum voor vluchtelingen. In één dag. Als je samen zo’n grootse opdracht voltooit, ontstaat er een gedeelde ervaring van trots. En een piekmoment uiteraard!

7. Vertel verhalen

Als reddingswerkers verhalen horen over mensen die dankzij hun inspanningen gered zijn, verrichten ze hun werk veel gemotiveerder. Ze weten waar ze het precies voor doen: het werk heeft een duidelijke betekenis gekregen. Dat maakt het ook memorabel. 

Vertel dus schoonmakers in ziekenhuis dat hun werk veel betekent voor de gezondheid en het geluk van patiënten. Vertel over collega's die klanten een uitzonderlijke ervaring hebben bezorgd. Die verhalen worden daarna ook gemakkelijk doorverteld! 

Kijk in dit filmpje hoe de werkdag van conducteurs memorabel gemaakt werd: 

In dit boek zetten Dan & Chip Heath alle elementen op een rij die bepalen of een moment onvergetelijk wordt of niet en delen daarover veel mooie voorbeelden. Een inspirerend boek.