Creatief jaarverslag 2018
Herinneringen, dat gaat over de manier waarop je je eigen verhaal vormgeeft. Voor de negende keer blik ik in de achteruitkijkspiegel met mijn creatieve jaarverslag over 2018. In de dubbele zin van het woord: een verslag van mijn creatieve ontwikkelingen en een jaarlijkse persoonlijke reflectie met een creatieve inslag.
Waar ging 2018 over?
Dit jaar ging voor mij over herinneringen in allerlei vormen en de verweving van die herinneringen met nieuwe ervaringen. De kracht van het moment verbinden met het verleden en de toekomst.
Het boek De Kracht van het Moment van Dan & Chip Heath sloot daar helemaal op aan en gaf me dit jaar nieuwe impulsen op dit gebied. Als mensen snappen we ons leven en de wereld om ons heen door het verhaal dat we erover maken. En dat geldt ook voor terugblikken, zoals dit jaarverslag. Daarom sprak dit citaat van storyteller Chené Swart me bijzonder aan.
“When we invite each other to tell our stories, we make our lives extraordinary again. Asking questions and listening is an invitation for people to meaningfully weave past moments into their lives."
Dat is ook hoe ik het zie. Door het verhaal te maken, te verweven met andere ervaringen en in het licht te zetten worden (soms alledaagse) ervaringen buitengewoon.
Hoe kreeg creativiteit dit jaar gestalte?
Een van de uitdagingen die ik ieder jaar weer tegenkom bij het schrijven van dit jaarverslag is de vraag hoe je creativiteit eigenlijk tegen de meetlat legt. Wanneer is een jaar in creatief opzicht geslaagd? Alles bij elkaar was het een goed jaar wat creativiteit, leerervaringen en productiviteit betreft.
Maar het was bepaald niet zonder stress en tobberigheid. Ik deed een groot project dat creatief zeer uitdagend was, maar ook moeizaam verliep en uiteindelijk strandde. En ik deed prachtige projecten die me in uitdagende nieuwe werelden brachten.
Op het gebied van persoonlijke ontwikkeling draaide dit jaar vooral om vrijheid in mijn hoofd. Spontaan iets durven doen, zonder al te veel voorbereiding. Mede daarom wilde ik dit jaar meer doen met improvisatie.
Bij diverse bijeenkomsten kon ik oefenen in 'losgaan': de conferentie CREA in Italië, het creatieve event Out of Office Inspiration op Texel, de basiscursus verhalen vertellen bij DISC en de super inspirerende Klankdag onder de bezielende leiding van Roeland Schweitzer van Speechen.nl.
Van al die activiteiten heb ik niet alleen enorm genoten, maar het heeft me ook allerlei inzichten gebracht. Het is heerlijk om je te laten leiden in het moment en al doende tot prachtige resultaten te komen. In het moment gebeurt het.
Daarnaast besefte ik weer eens hoeveel eigen sturingsmogelijkheden we allemaal hebben om onze eigen creativiteit tot bloei te laten komen en daarmee ook samen met anderen prachtige dingen tot stand te brengen. Ik schreef er dit blogartikel over: creëer jouw eigen microklimaat voor creativiteit.
Wat waren je belangrijkste opdrachten?
Wat opdrachten betreft had ik diverse uitdagende vragen waardoor ik allerlei nieuwe paden bewandelde. Zo maakte ik een narratieve analyse met het bijbehorende 'doorgroeiverhaal' voor Bureau Storytelling van Rijkswaterstaat. Ik hielp een nieuw lifestyle-merk hun oerverhaal vorm te geven rondom de kracht van herinneringen. En ik begeleidde bestuurders van een ROC met het ontwikkelen van hun startverhaal voor de hernieuwde organisatie.Hoe ging het met je persoonlijke projecten?
Dit jaar maakte ik een vervolg met mijn eigen serie over werkgelukszoekers. Het was mijn persoonlijke plezierproject, dat mij stuk voor stuk in contact bracht met geweldig inspirerende personen.Deze interviews waren bedoeld voor mijn boek, waar helaas minder voortgang in zat. De eerste insteek bleek niet te voldoen om voldoende lezers te trekken. Ik ging daarom op zoek naar een andere invalshoek, die urgenter is. Er borrelt van alles, maar het boek is er voorlopig nog niet. Daar ga ik het komende jaar weer mee verder.
Wat was je grootste uitdaging?
Voor het eerst maakte ik dit jaar een serie fictieve verhalen op basis van interviews met betrokkenen. Waargebeurd, maar in een nieuwe verhalende context gezet. Het doel van deze verhalen was om trends tot leven te wekken en de urgentie voelbaar te maken. Een (fictief) verhaal kan beter vertellen wat ons te wachten staat dan een droge opsomming van ontwikkelingen.Het bleek een grote uitdaging om tot de juiste mate van geloofwaardigheid te komen: de situaties waarop ik mijn verhalen gebaseerd had waren spannender dan mijn opdrachtgever kon geloven.
Het was ook lastig om de kern van het conflict goed te vatten. Het verhaal diende urgentie op te roepen, maar te veel negativiteit zou ook niet motiverend zijn voor de lezers. In een fictief verhaal heb je als schrijver alle vrijheid om het verhaal te modelleren, maar dat is juist ook wat dit ingewikkeld maakt.
Mijn belangrijkste leerervaring: méér dan een waargebeurd verhaal vraagt een verhaal met fictie om scherpe ontwerpeisen.
Wat was je grootste blunder dit jaar?
Soms moet ik nadenken over deze vraag, maar nu weet ik het meteen. Ik had mijn boek Toverballen voor het Brein een grote update gegeven met actualiseringen en aanscherpingen. Maar in deze hernieuwde versie waren ook verschillende foutjes geslopen: verkeerde opmaak van de stukken tekst met bullet points, dubbele lidwoorden of juist ontbrekende woorden. Ik had niets in de gaten.Totdat ik ineens een mail kreeg van een lezeres, die allerlei fouten in mijn boek had ontdekt. Ik schrok me rot. Dit paste totaal niet bij de waarde die ik zelf hecht aan verzorgde teksten. De lezeres was Nancy Alders, zelf redacteur en eindredacteur van beroep via haar eigen bedrijf EenEnAlders. Nancy was zo attent om mij de hele lijst met haar opmerkingen te sturen, die ze over mijn boek had bijgehouden.
Ik kon alle fouten gelukkig corrigeren en het boek in een aangepaste versie opnieuw publiceren. Daarna heb ik Nancy direct ingeschakeld bij een project waarvoor ik een eindredacteur nodig had. Nancy is top.
Hoe deed je inspiratie op?
Er waren veel boeken die dit jaar grote impact op mij hadden, maar het belangrijkste boek was Sapiens, een kleine geschiedenis van de mensheid door Yuval Noah Harari. Het is onmogelijk om dit boek van Harari simpel samen te vatten, maar het boek maakt in ieder geval om indringende wijze duidelijk dat al ons handelen gebaseerd is op het geloof in gemeenschappelijke verhalen.Boeken zijn voor mij zeer belangrijke inspiratiebronnen. Ik bezocht in 2018 ook meer tentoonstellingen, films en voorstellingen dan vorig jaar en had een topproductie aan blogs. Ook heb ik aanzienlijk meer opleidingen gedaan dan vorige jaren. Wat energie- en inspiratiebronnen betreft was het in alle opzichten dan ook een zeer vruchtbaar jaar.
Wat raakte je het meest?
Voor de krant Schouders Eronder voor het gelijknamige landelijke programma over schuldhulpverlening kwam ik in contact met Marchien. Zij is laaggeletterd en raakte mede daardoor diep in de financiële problemen. Ze vertelde dat zelfs de Voedselbank onbereikbaar voor haar was. Zo moest ze haar bankzaken inzichtelijk maken, maar ze kon zelf haar afschriften niet lezen. "Ik had ook zin in boterhammen, maar de drempel was voor mij te hoog."Nu word Marchien als ervaringsdeskundige veel gevraagd om te vertellen hoe we dit soort problemen als samenleving kunnen voorkomen. Ik was diep onder de indruk van de switch die zij gemaakt heeft: van enorme schaamte naar het spreken in het openbaar.
Bron: Schouders Eronder
Welke initiatieven heb je dit jaar ontplooid?
Dit jaar ontstonden diverse mooie samenwerkingsverbanden met co-creatie. Samen met collega-storyteller Kirsten Notten ging ik aan de slag voor de gemeente Uden in opdracht van Divosa. Meer dan 40% van de uitkeringsgerechtigden in Uden zit al 3 jaar of langer in de bijstand. Velen van hen doen vrijwilligerswerk of doen op een andere manier actief mee. Maar deze bezigheden worden niet als werk beloond.De gemeente Uden gelooft dat het beter kan. Daarom werkt de gemeente aan de Ujese Coöperatie, waarbij elk huishouden een minimuminkomen kan verdienen - ook zónder reguliere baan. Daar is een goed verhaal voor nodig. Tot onze verrassing kwamen we daarbij uit bij een groene reus: Shrek.
Ik ben ook altijd op zoek naar manieren om ideeën waar te maken. Dit jaar ontwikkelde ik daarvoor het opkikker-programma Word een Waarmaker. Bijna 200 mensen deden mee aan deze gratis online mini-training. En hopelijk zijn er daardoor ook even zoveel mooie plannen waargemaakt!
Hoe maakte je je keuzes?
Het mooie van een eigen bedrijf is dat het een voertuig is voor creatie en persoonlijke ontwikkeling. Mijn criteria voor opdrachten vloeien daaruit voort: ik wil creëren, verdieping zoeken, mijn talenten ontwikkelen en die van anderen. Bij het maken van keuzes voor nieuwe projecten let ik ook op de manier van samenwerking (kunnen we het echt samen doen) en op de betekenis (kan ik hiermee een betekenisvolle bijdrage leveren).Dit jaar sprak ik daarnaast mijn wens uit om langer betrokken te zijn bij initiatieven met maatschappelijke impact. Dat lukte met mijn bijdragen op het gebied van storytelling in het sociale domein, het onderwijs en klimaatvraagstukken. Een pluspunt is ook als we een concreet product kunnen maken: een boek, een website, een krant of wat dan ook.
Ik ontwikkelde dit jaar een nieuwe krant voor Schouders Eronder en het magazine Focus voor Economie071. Mijn verhalen over klimaatpioniers en werkzame factoren in het sociale domein werden gebundeld in een mooie rapportage en een sympathiek boekje. Ook verschenen er vier afleveringen van het online magazine Trots op je Vak, uitgegeven door Divosa.
Foto: Marcia Mulder
Wat wilde je dit jaar bereiken?
Een van mijn doelstellingen is de ontwikkeling van storytelling als vakgebied. En daarbij heb ik het dan over de toepassing van storytelling in organisaties. Ik ben daarom mede-oprichter en actief deelnemer van het Storytelling Gilde.Ons gilde verenigt bevlogen en ervaren storytellingspecialisten in Nederland, die verhalen inzetten in en voor organisaties. Ook ben ik als gecommiteerde actief bij de Storytelling Academy. Een van de andere manieren is het royaal delen van kennis, zodat anderen daar hun voordeel mee kunnen doen. Dat deed ik zo:
- Op mijn website zette ik de Kennisbank Storytelling op.
- Ik schreef dit trendoverzicht over storytelling, dat ook mijn best gelezen blog van dit jaar was.
- Voor de platforms van Storytelling Matters, Logeion en Managementboek.nl schreef ik artikelen en boekbesprekingen over storytelling. Ook schreef ik een vakartikel voor het magazine VM, vakblad voor verenigingen.
- Samen met Kirsten Notten schreef ik een vakartikel over de ontwikkeling van een narratief voor de gemeente Uden (waar Binnenlands Bestuur vervolgens weer aandacht aan besteedde).
- In een serie blogartikelen verkende ik de vorming, werking en reikwijdte van een narratief.
- Ik was een van de gast-experts in de MOOC over Waarderend Veranderen van organisatieadviesbureau Meerkat. Hier beantwoordde ik vragen over de toepassing van storytelling bij Waarderend Veranderen.
- Ik begeleidde diverse studenten en hield sparringsessies over storytelling.
Wat heb je geleerd?
Inspiratie opdoen, reflecteren en vooral veel spelen en plezier maken! In oktober heb ik met volle teugen genoten van het event Out of Office Inspiration op Texel. Al het enthousiasme van creatieve vakgenoten was besmettelijk. En leerzaam. "Creativiteit gaat niet over out of the box, maar over je eigen authenticiteit", zei een van hen. We gingen evengoed natuurlijk wel out of the box en ook out door op de uitgestrekte strandvlaktes van Texel. Ruimte in je hoofd!Terugblikken en vooruitkijken
Ons leven is vaak zo hectisch, waardoor we nauwelijks tijd nemen om te reflecteren. Wat denken, voelen en willen we eigenlijk? Wat willen we echt? Het maken van dit verslag helpt me daarbij. Het heeft me nieuwe inzichten gegeven over waarde en impact creëren. Terugkijkend komen ineens een hoop lijntjes bij elkaar.Voor komend jaar heb ik allerlei plannen. Ik ga een gastcollege geven over storytelling en duurzaamheid, werk mee aan een gloednieuw seminar en ga verder met mijn nieuwe boek.
Ik heb alweer vijf nieuwe reizen in het vooruitzicht en ga weer naar de CREA-conferentie in Italië. Ik voel enorm veel voldoening over wat ik samen met anderen tot stand heb gebracht.
Ik wil je graag bedanken voor het lezen van mijn blogs en voor de samenwerking het afgelopen jaar. We hebben verhalen als zaadjes in de grond gestopt, water gegeven en zien opgroeien. Ik hoop dat ze bloesem gaan dragen, hun zaden verspreiden en mensen blijven inspireren.
Ik hoop dat 2018 een bijzonder jaar was voor jou, net zoals dat voor mij was. En ik wens je van harte toe dat 2019 weer een bijzonder jaar wordt. Met goede verhalen natuurlijk, iedere dag opnieuw.