Exploreer je notitieboek als een goudmijn

Als je ideeën ontwikkelt of met verhalen werkt, is een notitieboek waardevol gereedschap, meer nog dan een goede pen. Hoe kun jij jouw boekje als een goudmijn exploreren? 

Het maken van notities is het begin van een idee. Door je invallen op te schrijven in een notitieboek word je namelijk gedwongen om je gedachten voor een deel uit te werken. 

Daarnaast is het gebruik van een notitieboek een rustbrenger, omdat het je hoofd leegmaakt. Wat je opschrijft blijft bewaard, dus kun je je gedachten aan andere zaken wijden. 

Het notitieboekje is een soort zaaibed. Vele zaadjes zullen nooit ontkiemen. Maar een aantal andere zaadjes valt in vruchtbare aarde, krijgt aandacht en brengt interessante ideeën voort. Een notitieboek is dus je instant-muze, die je altijd bij de hand hebt. Je kunt er van alles en nog wat in kwijt.

Waarom is een notitieboek belangrijk voor ideeën?

Ideeën ontstaan stapsgewijs. De onderdelen moeten in de loop van de tijd in elkaar gezet worden om uit te groeien tot iets groots of belangwekkends. Eerst als prototype, later als een concept dat de wereld ingezet kan worden.

Helaas kunnen de meesten van ons niet alles onthouden wat we horen, zien of bedenken. Daarmee loop je de kans dat je een stukje vergeet dat op zichzelf niet belangrijk lijkt, maar later van grote waarde kan zijn. 

Daarom is het van belang om je gedachten en observaties meteen op te schrijven. Dat doe je op een direct toegankelijke plaats: een notitieboekje dat je altijd bij je draagt, je mobiele telefoon of wat dan ook. Ik ben zelf al jaren fan van de klassieke notebooks van Moleskine.

Interessant materiaal voor je notitieboek

Gebruik je notitieboek hiervoor:

• Invallen en ideeën voor blogs, nieuwe producten, plannen, etc.
• Mooie woorden en opmerkelijke zinnen die je om je heen hoort
• Notities van presentaties, seminars, etc.
• Bijzondere vragen
• Verhalen die je hoort
• Inspirerende citaten
• Tips uit boeken en artikelen die je aanspreken
• Knipsels over verhalen en creativiteit
• Het maken van mindmaps
• Notities na de kennismaking met een interessant persoon
• Lijstjes: exposities, leuke vakantieadressen, cadeau-ideeën, nog te lezen boeken, etc.

Hoe maak je handige notities?

Dat is een kwestie van uitproberen om te ontdekken wat goed bij jou past. Dit zijn mijn persoonlijke ervaringen daarbij:

• Denk niet teveel na wat je in je boekje wilt noteren. Schrijf alle mogelijke losse invallen en verhalen op.
• Vul je notitieboekje aan met plakboeken of mappen over verschillende onderwerpen die je interesseren. Knip kranten- of tijdschriften uit, verzamel citaten, plaatjes en andere dingen die je bezighouden. Kleinere knipsels kun je direct in je notitieboekje kwijt.
• Als je aan een groot project begint, noteer dan alle gedachten over de aanpak en invalshoeken. Deze eerdere gedachten helpen je later weer op gang als je vastloopt. Bovendien komen deze losse gedachten van pas als je later het verhaal over de totstandkoming van je project te vertellen.
• Schrijf vragen op over zaken die jij belangrijk vindt. Laat de rest van de bladzijde leeg. Daarna gebeurt er iets moois: gaandeweg vullen de bladzijdes zich met aanvullende gedachten, vondsten en observaties. Schrijf deze aanvullende invallen op in een andere kleur, zodat je de ontwikkeling blijft zien.

Hoe vind je bruikbare ingevingen gemakkelijk terug?

Veel schrijvers noteren samenhangende ideeën netjes bij elkaar. Ze maken rubrieken of ze kiezen een andere manier om te ordenen. Een gemiste kans, als we de Amerikaanse auteur Steven Johnson mogen geloven. 

In zijn boek Briljante ideeën, hoe kom je erop? beschrijft hij het ontstaansgeschiedenis van grote ideeën. Kleinere ideeën gaan in de loop der tijd eerst 'botsingen' met elkaar aan. 

Die interactie leidt vervolgens tot nieuwe ideeën: ideeënseks. Zo werkt het als een groep mensen met elkaar samenwerkt en ideeën uitwisselt, maar ook bij je eigen ingevingen. 

In je notitieboek organiseer je die 'botsingen' niet door alles netjes in categorieën onder te brengen, maar juist door een zekere wanorde te bevorderen. "Maak een wandeling, cultiveer je ingevingen en schrijf alles op, maar houd je mappen wanordelijk", beveelt Johnson aan. 

Ook Edison noteerde alles waarvan hij het gevoel had dat het belangrijk was. De meest uiteenlopende projecten schreef hij dwars door elkaar op, met allemaal losse associaties erbij. Vervolgens kon het jaren duren voordat hij een notitie ergens toepaste. Daarom deze tips:

Zo maak je een handige ordening

• Wie ordelijk is, heeft meer aan verschillende boekjes voor ieder afzonderlijk onderwerp. Zo niet, gebruik dan een boekje waar je alle invallen noteert.
• Als je een alles-in-één-boekje gebruikt, kun je een eigen indexeersysteem in het leven roepen. Noteer bijvoorbeeld achterin jouw trefwoorden met het bijbehorende paginanummer erbij. Of maak met stiften of kleine gekleurde stickertjes een markering van onderwerpen die bij elkaar horen. Een derde mogelijkheid is de onderverdeling van je boekje in diverse secties. Experimenteer ermee om te ontdekken wat bij jou past.
• Kies een notitieboekje uit dat jij met plezier pakt. Maak het mooi en persoonlijk met kleurtjes, stickers of andere dingen die jij prettig vindt. Je notitieboekje is het waard om gekoesterd te worden.

Zo gebruik je je notitieboekje optimaal

• Neem altijd een notitieboekje mee als je op stap gaat. Leg desnoods op diverse plekken een apart boekje neer. Ideeën borrelen op tijdens de meest uiteenlopende activiteiten, dus dan wil je ze meteen kunnen opschrijven.
• Stop het boekje daarom niet te diep weg. Ook op een lange roltrap moet je even iets kunnen noteren. Je weet nooit wanneer de gouden inval komt.
• Blader regelmatig door je boekje. "Je kunt de puntjes niet met elkaar verbinden als je vooruitkijkt", zei Steve Jobs. "Je kunt ze alleen verbinden als je terugkijkt." 

Zo is het ook met losse aantekeningen. Op het moment dat je ze noteert heb je nog geen idee waarvoor je ze ooit gaat gebruiken. Maar achteraf vallen er allerlei dingen op hun plaats. 

Pak ook oude notitieboekjes er regelmatig bij. Diverse notities rijgen zich aaneen en brengen je op een nieuw spoor. Zo wordt je boekje een goudmijn.

Zo haal je nieuwe ideeën uit je notitieboek

1. Kies je eigen vorm

In je notitieboek bepaal je zelf je eigen regels. Let niet op lijntjes van je boek. Leg je notitieboek dwars als dat zo uitkomt of ondersteboven. Schrijf in de marge of op de rug. Schrijf in een spiraalvorm. Teken een vorm en vul hem met woorden. Gebruik diverse kleurtjes om te schrijven en te tekenen.

2. Voeg toe

De combinatie van beeld en tekst geeft je notitieboek een enorme toegevoegde waarde. Afbeeldingen brengen je namelijk op andere ideeën, die je vervolgens weer bij je aantekeningen schrijft. Voeg daarom bijpassende illustraties, kaartjes of lijstjes toe aan geschreven teksten. Maak tekeningen bij je ingevingen. 

Vul eerdere notities voortdurend aan met nieuwe beelden en teksten en maak zo van je notitieboek een lopend project.

3. Trek de lijnen

Blader regelmatig je notitieboek door en bekijk wat jou opvalt. Wat zijn je belangrijkste ideeën? Waar loop je het meest warm voor? Geef jezelf ruimte om verbanden te leggen tussen deze elementen. Markeer welke ideeën je gebruikt of verwerkt hebt en bouw daar later weer op voort.

Op deze manier opent een notitieboek eindeloze mogelijkheden. Om materiaal te verzamelen, technieken uit te proberen en een onderwerp uit te diepen. Je legt interessante verbindingen en ontdekt je wat je beste ideeën zijn en waar het voor jou om draait.

Zo wordt het voor jou ook mogelijk om nieuwe ontwikkelingen snel te zien en trends te spotten die voor jou van belang zijn. Een goede stap om hiermee je werk een impuls te geven en nieuwe successen te behalen.

Heb je zelf een vraag?

Heb je een eigen vraag over de toepassing van innovaties, creativiteit en storytelling in jouw organisatie of bij jouw rol als leider? Neem (vrijblijvend) contact met me op voor een persoonlijk adviesgesprek. Dan luister ik wat er speelt en geef gericht advies.