Trend (2) | Van vertellen naar beleven: de opkomst van Storyliving
We leven in een tijd waarin verhalen niet meer alleen worden verteld, maar beleefd. Storyliving is de volgende stap na storytelling en storydoing: een manier van communiceren waarin mensen letterlijk kunnen instappen in jouw verhaal. Niet luisteren, maar meedoen.
In dit artikel lees je hoe deze evolutie is ontstaan. En je leest wat jij ermee kunt doen als creatieve verhalenmaker of beleidsontwerper.
Van vertellen naar beleven: Storyliving als volgende stap in storytelling
We leven in een tijd waarin verhalen niet langer alleen verteld worden, maar beleefd. Waar vroeger de boodschap centraal stond, draait het nu om ervaring, participatie en betekenis.
Die verschuiving — van storytelling via storydoing naar storyliving — zegt veel over hoe wij als samenleving omgaan met communicatie, vertrouwen en verbeelding.
Fase 1 – Storytelling (jaren ’90 – 2010): de boodschap staat centraal
In de jaren negentig ontdekten organisaties dat mensen niet reageren op feiten, maar op verhalen.
Overheden vertelden verhalen over saamhorigheid, campagnes gaven idealen een gezicht, en maatschappelijke organisaties gebruikten emoties om mensen te raken. Bedrijven als Nike en Apple gebruikten verhaallijnen over dromen, lef en anders-denken.
Storytelling werd hét antwoord op de informatiestroom van die tijd: verhalen met een begin, midden en einde, een held, een conflict en een les. Het doel: emotionele binding.
De luisteraar was nog toeschouwer; de zender vertelde of schreef, zij luisterden en lazen mee. Het werkte. Denk aan overheidscampagnes over verkeersveiligheid of aan projecten die 'de menselijke maat' terugbrachten in beleid.
Toch bleef het éénrichtingsverkeer. De verteller had de regie.
Fase 2 – Storydoing (2010 – 2020): waarden laten zien in daden
In het decennium dat volgde, stapten organisaties uit hun eigen verhalen. Niet langer alleen vertellen, maar laten zíen.
- Gemeenten begonnen met burgerbegrotingen en wijkinitiatieven waarin bewoners mochten meebeslissen.
- Musea openden hun deuren voor co-creatieprojecten met buurtbewoners.
- Goede doelen lieten zien dat ze hun missie leefden door hun eigen bedrijfsvoering te verduurzamen.
De mens werd deelnemer. Je mocht meedoen, maar binnen het kader dat door de verteller was bepaald. Toch was dit een belangrijke stap: het verhaal kwam tot leven in de werkelijkheid.
Ook luisteren werd belangrijk: storylistening werd een nieuw begrip.
Fase 3 – Storyliving (2020 – nu): het verhaal als wereld
We zien nu steeds vaker dat een verhaal niet meer wordt verteld óf uitgevoerd, het wordt geleefd. Het is geen boodschap, maar een veelzijdige wereld waarin mensen letterlijk kunnen rondlopen, kiezen en ervaren.
Storyliving betekent dat je een omgeving schept waarin mensen zelf betekenis geven.
- Living labs waarin bewoners nieuwe vormen van zorg of mobiliteit uitproberen.
- Tijdelijke stadsprojecten die bezoekers door een beleidsvraag laten wandelen, met geur, geluid, en keuzes onderweg.
- Culturele instellingen die bezoekers niet alleen laten kijken, maar onderdeel maken van een verhaal. In de Rijksstudio van het Rijksmuseum kunnen bezoekers hun eigen verhalen maken met kunstwerken.
In die wereld is de mens mede-maker. De verteller ontwerpt de ruimte, maar de betekenis ontstaat pas als iemand erin stapt en rondloopt.
De gebruiker beleeft het merk, de missie of het beleid, draagt bij, beslist mee en is zelf onderdeel. Vaak gebeurt dat in fysieke ruimtes of hybride ervaringen, met avatars, games en virtuele ontmoetingen
Waarom deze evolutie in storytelling ertoe doet
Storyliving sluit aan bij een tijd waarin vertrouwen en betrokkenheid onder druk staan. Mensen geloven niet meer zomaar wat ze lezen. Ze willen het zelf ervaren: voelen of het klopt, ruiken of het waarachtig is, zien wat er gebeurt als ze handelen. Ze zoeken verhalen waarin ze kunnen verdwalen én soms ook zichzelf terugvinden.
Het speelse en sociale karakter van storyliving leidt tot een dieper en persoonlijker contact. Mensen delen hun ontdekkingen en prestaties met anderen en raken meer betrokken.
Een verhaal dat aansluit bij iemands voorkeuren, versterkt de band tussen het merk of de organisatie en de gebruiker. Deelnemers voelen zich betrokken en worden vanzelf ook ambassadeurs.
Technologie versnelt dat proces. Augmented en virtual reality maken het mogelijk om letterlijk in een verhaal te stappen.
Platforms als TikTok en Snapchat zetten korte interactieve formats neer, zodat gebruikers reageren, remixen en hervertellen. En kunstmatige intelligentie maakt het bovendien mogelijk dat iedereen zijn eigen variant krijgt.
Toepassingen van Storyliving
1. Beleidsverhalen die je kunt ervaren
Stel je een stad voor waarin bewoners door een virtuele wijk lopen en zien wat verschillende beleidskeuzes doen met hun leefomgeving. Zo wordt participatie een verhalende ontdekkingsreis in plaats van een enquêteformulier of inspraakavond.
2. Goede doelen openen werelden
Een stichting die werkt rond armoede kan een ervaringsinstallatie bouwen waarin bezoekers letterlijk door de maand van een gezin lopen. Niet om te shockeren, maar om empathie tastbaar te maken.
3. Overheidsprojecten met levend beleid
Een gemeente kan een tijdelijke ‘beleefroute‘ maken door een wijk die op de schop gaat: bewoners lopen langs plekken waar beslissingen voelbaar worden en het toekomstige verhaal alvast in de praktijk beleven. Mensen mogen dwalen, kiezen en reageren.
4. Winkels of pop-upruimtes als beleefinstellingen
AR en immersive tools maken oriënteren, kiezen en samenwerken in winkels tastbaar. Niet langer kijken naar meubels, maar virtueel je toekomstige thuis ervaren. Het zijn belevenissen met geuren, soundscapes en allerlei mogelijkheden tot interactie. Bezoekers voelen zich geen klant, maar onderdeel van een community.
5. Musea als belevingsplekken
Musea veranderen van tempels van kennis in ervaringsplekken van betekenis. Ze nodigen bezoekers uit om zichzelf te spiegelen aan wat ze zien, in de vorm van een performance, een zintuiglijke reis of interactie met een kunstwerk.
Op de tentoonstelling Titanic & Fashion in het Kunstmuseum Den Haag waan je je letterlijk aan de kade, voordat je aan boord gaat van de Titanic. Scheepskisten, krijsende geluiden van meeuwen en elegante dames met (opgezette) honden zetten in de museumzaal een complete beleving neer.
Expositie Titanic & Fashion, Kunstmuseum
De nieuwe rol van de verhalenmakers
Storyliving vraagt iets anders van jou als verhalenmaker. Niet alleen woorden, maar nieuwe werelden scheppen. Geen boodschap, maar beleving.
Voor creatieve denkers met een popcornhoofd is dat goed nieuws: je hoeft je niet te beperken tot lineaire communicatie. Je mag bouwen aan een werkelijkheid waarin al je ideeën samenkomen: taal, beeld, ruimte en rituelen.
Het vraagt ook focus: wat wil je dat iemand ervaart en meeneemt? Wat verandert er in gedrag, gevoel of perspectief zodra iemand uit jouw verhaal stapt?
In deze fase ben je niet alleen verteller, maar wereldbouwer. Je ontwerpt woorden, plekken en rituelen waarin betekenis voelbaar wordt.
Storyliving vraagt dus niet om méér spektakel, maar om méér echtheid en meer zelf ervaren. We onthouden niet wat we lezen, maar wat we beleven met ons lijf, met onze zintuigen.
De kracht van storyliving zit in drie stappen:
- Onderdompeling: creëer werelden waarin mensen even kunnen verdwijnen
- Interactief: geef ruimte om keuzes te maken en invloed te hebben
- Co-creatie: laat mensen zelf meeschrijven aan het verhaal.
Hoe maak jij van jouw verhaal een nieuwe wereld?
Storyliving helpt je om één idee tot leven te brengen: niet door erover te praten, maar door het te laten ervaren.
Neem vijf minuten en beantwoord deze drie hulpvragen:
1. Wat wil je dat mensen durven of doen nadat ze jouw verhaal hebben beleefd?
Wat verandert er dan in hun handelen of houding?
2. Op welk moment in hun reis plaats je een keuzemoment?
Bouw een plek in waar iemand iets voelt, kiest of besluit. Dat is de kern van jouw wereld.
3. Welke volgende stap regel je ter plekke?
Hoe laat je mensen iets beleven? En wat nemen ze mee als ze eruit stappen? Laat mensen na afloop het liefst meteen iets doen of hun ervaringen delen.
Kortom: mensen zoeken verhalen waarin ze zichzelf als mede-maker van de toekomst herkennen. Niet: wij doen dit voor jou, maar wij doen dit mét jou.
Trends in storytelling: een nieuwe gevoelsorde
Dit artikel maakt deel uit van de serie Vooruit Vertellen over trends in storytelling. Lees hier de eerdere afleveringen:
- De toekomst van storytelling: minder zenden, meer verbeelden (overzichtsartikel op het platform van Frankwatching)
- Cute: de kracht van zacht
Alle afleveringen ontvangen in je Inbox?
Neem dan hier een (gratis) abonnement: Ja dat wil ik
