“People don’t come to church for the preaching, of course, but to daydream about God”, zei de Amerikaanse schrijver Kurt Vonnegut eens. Als hij het bij het rechte eind had, valt er te vrezen voor de hoeveelheid dagdromen in onze hedendaagse maatschappij.
We brengen in ons land immers veel minder tijd door in kerken dan enkele decennia geleden.
Ook andere natuurlijke momenten om te dagdromen worden steeds schaarser. In de trein staart bijna iedereen naar het beeldschermpje van zijn mobiele telefoon of laptop in plaats van naar het voorbijglijdende landschap.
Steeds meer gebrek aan 'dwaaltijd'
Het lijkt erop dat ieder wachtmoment gevuld wordt met informatie, commerciële boodschappen of met vermaak. Met steeds meer afleiding om ons heen is het steeds moeilijker om de gedachten te laten dwalen.
Dat is jammer, want uit onderzoek naar hersenactiviteit blijkt dat dagdromen een belangrijke rol speelt bij de organisatie van ons brein en probleemoplossend denken. Dagdromen is bovendien belangrijk om een ontvankelijke geestestoestand te raken voor creatieve invallen.
Darwin leidde een teruggetrokken leven
Een prachtig voorbeeld van een man die alle gelegenheid had voor dit soort creatieve invallen was Charles Darwin.
Om gezondheidsredenen verhuisde hij in september 1842 van Londen naar het afgelegen dorp Downe, waar hij een zeer teruggetrokken leven leidde. Deze slechte gezondheid spaarde hem voor afleidingen van sociale contacten en uitgaan, schreef hij in zijn autobiografie (De autobiografie van Charles Darwin, uitgeverij Nieuwezijds, 2008).
Vertraging is een groot voordeel geweest bij het schrijven van zijn wetenschappelijke werk, zo concludeerde hij in dit boek.
Was hij ook tot zijn baanbrekende ideeën over natuurlijke selectie gekomen, als hij in onze huidige tijd vol afleiding geleefd had?
Darwin had mijmeren in ieder geval tot een dagelijkse activiteit verheven. Achter zijn huis was een smal pad - de Sandwalk genoemd - waar hij dagelijks langzaam rondwandelde. Minstens een keer per dag liep Darwin enkele cirkels over dit rondlopende pad met zijn hond Polly.
Gelukkig laat onze geest zich niet voortdurend sturen.
Als we naar een filmpje kijken dat ons niet echt boeit of als stampende muziek onze aandacht probeert te vangen, zijn we nog steeds in staat om ons af te sluiten en weg te dromen. Het blijft heerlijk om je gedachten zomaar te laten dwalen, bijvoorbeeld tijdens een wandeling.
Bouw je mijmermomenten zelf in
Lukt dat niet, kun je je mijmermoment zelf inbouwen als suddertijd.
Ik hoorde laatst een verhaal van een groep collega’s, die zich ergerde aan hun compleet vol geplande werkdagen. Ze lieten daarom hun secretaresses procrastinatieoverleg inboeken. De secretaresse deed braaf wat haar wat opgedragen was, zich niet bewust van het feit dat procrastinatie simpelweg uitstelgedrag betekent.
Tijdens het procrastinatieoverleg ging de groep collega’s heerlijk lunchen. En dat leverde ongetwijfeld een paar frisse ideeën op.
