Matglazen kubussen. Mijn hart sloeg over toen ik die woorden las.
Het is inmiddels alweer 35 jaar geleden, maar de herinnering is nog haarscherp. En dat terwijl het helemaal geen woorden zijn die mij normaal gesproken in een jubelstemming brengen. Maar ik las ze in de roman De Gevarendriehoek van A.F.Th van der Heijden.
En dat maakte alles anders. Want die matglazen kubussen waren op dat moment nog geen drie meter afstand van mij vandaan.
Alles was precies zoals het in dit boek stond opgeschreven.
Albert beklom vier trappen en stond voor een rode deur. Op het belpaneel las hij tussen vijftien andere namen de hare. Naast de voordeur was een wand opgetrokken uit matglazen kubussen, waarachter Albert, sterk vervormd, mensen zag zitten. - De Gevarendriehoek, pagina 328
Deze concrete details lieten voor mij de scheiding tussen werkelijkheid en fictie wegsmelten. En misschien werd ik daardoor ook wel even opgelift uit mijn dagelijkse bestaan.
Ik las het boek van Van der Heijden op mijn kamer op Hoogeveldt, het oudste, grootste en waarschijnlijk bekendste studentencomplex van Nijmegen. De roman speelde zich eveneens af in de Waalstad, maar dan een jaartje of 10 eerder. Van der Heijden overgoot zijn verhaal met veel details over locaties uit die ik zelf goed kende uit het studentenleven, zoals het roemruchte café De Tempelier.
Ik slurpte al die details gretig op.
Eerlijk gezegd was het een slonzige omgeving, zoals vaker in biotopen van studenten. Maar dat juist die details van mijn eigen flat een plek hadden gekregen in een roman, dat had ik niet aan zien komen. Dat gebeurt als hoofdpersoon Albert op zoek gaat naar Milli, die net als ik op de tweede verdieping van Hoogeveldt woonde.
Het belangrijkste van een verhaal is het decor, zei Ilja Leonard Pfeiffer laatst in de uitzending van Zomergasten. De sfeer van het boek herinner je tot in lengte van dagen, de rest van het verhaal zakt weg. Dat herken ik helemaal.
Sfeer is een onderschat verhaalelement.
Als verhalenmakers zijn we helemaal gefocust op de verhaallijn: de spanningsboog, de plot en het einde. Maar bij een goed verhaal zijn het decor, de sfeer en de toon minstens zo belangrijk. En onderdeel van dat decor is het betekenisvolle detail.
Nijmegen is voor mij verbonden met dit boek van Van der Heijden en de andere boeken die deel uitmaken van de serie De Tandeloze Tijd.
Dankzij zijn verhalen met de realistische inkleuringen leerde ik de stad nog beter lezen. Welk boek heeft voor jou een stad blootgelegd? En daarmee ook een stukje van je eigen geschiedenis?
