Waarom jij als leider of ondernemer een back story nodig hebt
19 september 2017 
7 min. leestijd

Waarom jij als leider of ondernemer een back story nodig hebt

Als bevlogen professional, leider of als ondernemer met een missie heb je niet alleen een verhaal nodig over de inhoud van je werk, maar ook een verhaal over je geheime krachten en waar je vandaan komt: de back story. 

Op een feestje vraagt een van de andere gasten wat je eigenlijk doet in het dagelijkse leven. Je vertelt dat je een communicatiebureau/ ontwerpstudio/... (vul-maar-in) hebt. Of je vertelt dat je toe bent aan een 'nieuwe uitdaging'. 

Mooi, maar je voelt het al: dit gaat niet echt sprankelen. Je gesprekspartner luistert welwillend (want hij is beleefd), maar haakt niet gretig in op jouw woorden. Hij stelt geen verdere vragen. 

En er is een minieme kans dat hij jouw verhaal doorvertelt. 

Hij snapt namelijk niet waar je vandaan komt. En evenmin begrijpt hij wie jij eigenlijk bent. 

Dat kan anders. Met een back story: het verhaal waarmee je je werk, je onderneming of je idee echt tot leven brengt. Een verhaal dat je geheime krachten onthult. Of je geheime wapen. Want geloof me, ook jij hebt een geheim over je vak dat je zelden deelt. 

1. Een back story, waar is het goed voor?

De krachtigste manier om mensen met je ideaal te verbinden is via emoties. Dat kan alleen maar door je persoonlijke verhaal te verweven met het verhaal van je werk of je missie.

2. Wat is een back story precies?

Het woord back story komt uit de wereld van de fictie. Voordat in een roman, film, game of strip het feitelijke verhaal van start gaat, krijgt de lezer of kijker extra informatie voorgeschoteld over het vroegere leven van de held: de back story. 

Deze back story onthult de voorgeschiedenis van de hoofdpersoon met alle wensen, drijfveren en angsten die hem beïnvloeden bij zijn huidige leven. 

Zo leren we dat de stripheld Obelix zijn uitzonderlijke krachten te danken heeft aan een jeugdincident: als kind viel hij per ongeluk in een ketel met toverdrank, die de Galliërs onoverwinnelijk maakt. Hierbij kreeg hij zoveel toverdrank binnen, dat de drank bij hem nooit meer uitgewerkt raakte. 

Het verklaart hoe Superman of andere superhelden in games, strips of spektakelfilms aan hun bovenaardse krachten komen. Het maakt duidelijk waar zij hun ongelooflijke doorzettingsvermogen aan te danken hebben, maar ook waar de zwakke plek van Achilles zit.     

En dat is vaak cruciale informatie om het verhaal echt te snappen.

3. Welke voorbeelden van back stories zijn er?

Denk aan Harry Potter, wiens ouders zijn omgebracht door Voldemort. Dat dramatische gegeven verklaart waarom hij telkens weer ten strijde trekt tegen de machtige tovenaar, vaak met gevaar voor eigen leven. 

Beroemde entrepreneurs (en dan vooral de buitenbeentjes en dwarsdenkers onder hen) hebben ook hun back stories, zoals Richard Branson en Steve Jobs. 

Een prachtig voorbeeld van een onderneming met een back story is het welbekende verhaal van Tony Chocolonely: het verhaal van journalist Teun van de Keuken en zijn strijd voor slaafvrije chocolade.

4. Wat zijn de voordelen van een back story?

De back story onthult de voorgeschiedenis van de hoofdpersoon met alle wensen, drijfveren en angsten die hem beïnvloeden bij zijn huidige leven. 

Een back story geeft de waarden van de hoofdpersoon een diepere laag, waardoor de superkrachten van de hoofdpersoon in perspectief komen te staan. Vaak is het juist de kwetsbare kant die grote ondernemers zo krachtig maakt. 

Ook verheldert de back story hoe iemand zijn eigen stem heeft gevonden en welke lange weg hij of zij daarvoor heeft afgelegd. Dat maakt de hoofdpersoon menselijk en sympathiek, zodat anderen zich met hem of haar kunnen identificeren. Door het menselijke verhaal komt de hoofdpersoon ineens heel dichtbij.

5. Wat heb jij aan een back story?

Om jou als bevlogen professional beter te begrijpen - en te weten waar je voor vecht of waar je idealen vandaan komen - is het handig om eveneens je back story te vertellen. Meestal in losse delen, soms helemaal. 

Dat draait altijd om de vraag: waarom doe je wat je doet en niet anders? Wat onderscheidt jou van de rest? Wat maakt jou bijzonder? Zo'n verhaal geeft antwoorden op dit soort vragen:

  • Waar geloof je in?
  • Waarom ben je hiermee begonnen?
  • Wat dreef je hierbij?
  • Wie wil je hiermee van dienst zijn?
  • Wat zijn je geheime krachten?
  • Waar ben je echt enthousiast over?
  • Waar sta je nu?
  • Waar ga je naar toe?

6. Hoe schrijf je een back story?

Enkele tips om je op weg te helpen:

  • Vertel wat je doet, waarom dat belangrijk is en hoe je dat doet. Doe dat op een prikkelende manier, zodat je de nieuwsgierigheid wekt naar meer. Zie het als de aanknopingspunten voor het volgende gesprek of andere manier van contact. Je hoeft niet je hele levensverhaal te vertellen.
  • Maak het 'verhalend': met emotie, met mooie details, met woorden waarin jouw persoonlijkheid naar voren komt. En met de nodige rafelrandjes, want die maken jouw verhaal pas echt interessant.
  • Gebruik een vast verhaalformat, in ieder geval met een begin, midden en eind. Een handige manier om je verhaal in drie delen te vertellen zijn deze hulpvragen: waar kom je vandaan, waar ben je nu, waar ga je naar toe?

7. Hoe kom je je eigen back story op het spoor?

Denk na over de stappen die ertoe geleid hebben waar je nu staat. Stel je voor dat je leven een roman is. Hoe zou dat verhaal beginnen? Welke hoofdstuktitels heeft jouw verhaal? Waar zitten de plotwendingen? 

Ter inspiratie deel ik hierbij mijn eigen back story:

Op ontdekkingstocht

Hoofdstuk 1: De verboden tuin

Ga nooit voorbij de heg van de speeltuin. Dat was de dringende les die mijn moeder mij als kleuter ingeprent had. Want voorbij die heg lag de vijver waar een kind ooit tragisch verdronken was. 

Op een zonnige dag stond ik met een vriendinnetje bij de beukenhaag en keek verlangend naar het grasveld bij de vijver. Hoe heerlijk zou het zijn om daar te gaan spelen. Niet om het water in te gaan - dat lieten we echt wel uit ons hoofd - maar wel om de poppen uit te stallen en hun ranke plastic benen te laten pootje baden. 

Of ik mijn vriendinnetje overhaalde of andersom weet ik niet meer, maar we kwamen snel tot een besluit. We liepen langs haar huis om de poppenwagen en een mooi kleed op te halen en kuierden naar de vijver alsof dat de gewoonste zaak van de wereld was. 

Nadat we ons geïnstalleerd hadden op ons kleedje, werden we aangesproken door een man die ons de bosjes inlokte. We schrokken ons rot en wisten niet hoe snel we weer naar de veilige wereld terug moesten hollen.

Hoofdstuk 2: De achterkamers

De jaren daarna kwam ik alleen nog onder ouderlijk toezicht bij de vijver. Maar de andere kant van de heg bleef me lokken. Want ik was een van die kinderen die al jong een grote droom koesterde: journalist worden. Dat beroep gaf me de mogelijkheden om de wereld te verkennen, nieuwe mensen te leren kennen en een bijdrage te leveren aan een betere wereld. 

Dat bleek een betere manier dan stiekem naar de vijver te lopen. Als regioverslaggever kwam ik thuis bij de eigenaardigste types: van boomfluisteraars tot kluizenaars. Dat waren fascinerende werelden, waar ik de lezers via mijn verhalen een inkijk in kon geven. 

Daarna ging ik als parlementair journalist aan de slag in Den Haag. Ik speurde in het gebouw van de Tweede Kamer naar de manieren waarop besluiten genomen werden, hoe de politieke spelers elkaar beïnvloedden en dingen voor elkaar probeerden te krijgen. 

Die hoe-doe-je-het-vraag bleek een belangrijke vraag voor mij te zijn. Ik wil voortdurend leren hoe mensen hun dingen voor elkaar krijgen. 

Toch ontbrak er iets. Al wist ik op dat moment helemaal niet wat dat was. Wel voelde ik me diverse malen beklemd in mijn werk, door strakke bepalingen hoe en waar dat werk uitgevoerd moest worden. Dat was twee keer de reden om ontslag te nemen en op zoek te gaan naar iets anders. 

Dat gevoel van onbehagen werd nog sterker toen mijn ouders kort na elkaar overleden, beiden nog geen zeventig jaar oud. Sterker dan ooit wist ik dat je je eigen leven moet leiden en niet dat van een ander.

Hoofdstuk 3: Toverballen voor het Brein

In 2009 startte ik mijn eigen bedrijf. Hoe en wat precies ik zou gaan doen wist ik op dat moment nog niet. Wel dat het over echte verhalen moest gaan, die betekenis geven. De politie Rotterdam vroeg mij om de verhalen op te tekenen van de agenten die de strandrellen bij Hoek van Holland ternauwernood overleefd hadden.
 
Deze verhalen vormden een nieuw keerpunt in mijn leven. Ik bleek de agenten niet alleen te helpen met de verheldering van hun verhaal, maar ook met persoonlijke bewustwording. Want al vertellend begrepen zij waarom zij zo gehecht zijn aan hun beroep en aan het korps. Het doorstaan van de heftige belaging door hooligans had iets toegevoegd aan hun leven: ze wisten ineens waarvoor ze het deden. 

Aandacht geven bleek mijn geheime kracht te zijn. Ik was totaal gefascineerd. Het woord storytelling was in die tijd vooral bekend onder marketeers en filmmakers. Nieuwsgierig naar wat storytelling voor mijn vak als schrijver en journalist kon betekenen, begon ik een zoektocht naar de kracht van verhalen in teksten. Dat leidde tot het boek Toverballen in het Brein, voor het eerst uitgegeven in 2010. 

Samen met Marenthe de Bruijne en Rineke Rust schreven we ook een boek over mijn andere fascinatie, namelijk Lenig Denken. Mijn liefde voor creatief denken en verhalen kwamen samen in de begeleiding van ondernemende professionals met idealen. 

Ik help mensen met het verruimen van hun blik door middel van creatief denken. Als je over de heg kijkt en ook in beweging komt, is veel meer mogelijk dan je vaak denkt. 

Dat betekent ook het vertellen van verhalen, die laten zien dat we ons leven kunnen veranderen. Dat we met verhalen allerlei gave, geweldige en grootse ideeën in de wereld kunnen zetten. En dat je met de toevoeging van verbeelding in je leven de allermooiste verhalen beleeft.


8. Wanneer gebruik je je back story precies?

Bij een pitch heeft het weinig zin om je hele back story uit de doeken te doen. Ook een eerste kennismaking is geen geschikt moment. Dat gebeurt in films, games of romans overigens meestal ook niet: de back story volgt pas in een van de latere episodes. 

Wanneer dan wel? Als de eerste interesse gewekt is en er behoefte is aan meer. In een profieltekst of op de ‘over-ons-pagina’ bijvoorbeeld. Wanneer je tijdens een netwerkbijeenkomst dieper met de ander in gesprek raakt of als je elkaar treft bij een persoonlijke koffie-afspraak. 

Ook bij het schrijven van blogartikelen is het heerlijk om uit je back story te putten als je concrete voorbeelden nodig hebt. 

Verder is het tijdens interviews over je werk erg interessant om delen van je voorgeschiedenis te vertellen. Het maakt je krachtig, persoonlijk en sympathiek. 

Ook tijdens interviews over je werk is het erg interessant om delen van je voorgeschiedenis te vertellen. Het maakt je krachtig, persoonlijk en sympathiek.

Dus pak je rol en ga staan voor je verhaal. Inclusief je back story.





Over de schrijver
Alles wat ik doe draait om storytelling. Het is hoe ik denk, hoe ik schrijf en hoe ik de wereld zie. Storytelling is wat mij betreft een cruciale vaardigheid om mensen bij elkaar te brengen. Maar het is niet makkelijk om dat verhaal te verwoorden. Zeker niet als jij een visionair bent of een ideeënfontein en overal mogelijkheden ziet. Als coach en mentor werk ik met ondernemers met een missie, een bijzondere aanpak, heel veel kennis en/of ervaring. Samen met jou ga ik op zoek naar diepere drijfveren, kleurrijke dromen en jouw missie in de vorm van een verhaal.