‘Doe maar alle leuke anekdotes’, zeggen mensen regelmatig als ik verhalen op ga tekenen voor een jubileum- of afscheidsboek. Natuurlijk, denk ik dan. Ik laat ze uitgebreid vertellen over alle kleurrijke en smeuïge details.
En daarna? Dan wordt het vaak een ander verhaal. Maar dat blijkt pas later. Zo vroeg de vereniging C1000 (de vereniging van zelfstandige franchisehouders) ons samenwerkingsverband Unit-2 anderhalf jaar geleden om een afscheidsboek te maken over de supermarkt-ondernemers van C1000.
Onze opdrachtgevers hadden een mooi boek voor ogen met alle leuke en opmerkelijke acties en stunts van de ondernemers. En die vermakelijke verhalen kwamen er inderdaad.
Meest innovatieve distributiecentrum
Naast deze verhalen van afzonderlijke ondernemers bevat het boek ook de geschiedenis van Schuitema: de grossier waarbij de supermarkten aangesloten waren en die later uitgroeide tot C1000.
Een van de hoofdstukken die ik daarover schreef, handelde over het distributiecentrum Eindhoven, dat het meest innovatieve centrum van Nederland moest worden.
Mijn gesprekspartner legde uitvoerig alles uit over robotsystemen en andere logistieke zaken. Een vernuftig systeem, maar ik begreep er eerlijk gezegd weinig van. Terwijl ik nog puzzelde op de inrichting van het centrum en alle technische details, zei hij plotseling: “Ik raak er nog steeds geëmotioneerd over.”
Dat was het kantelpunt in het gesprek
Hij vertelde hoe er verschrikkelijk veel mis gegaan was bij de ontwikkeling van dit logistieke centrum. Juist omdat het distributiecentrum zijn tijd ver vooruit was, kregen ze alle kinderziekten te verwerken die er maar te verzinnen waren.
De rest van het verhaal ging over frustraties, teleurstellingen en de strijd om er weer bovenop te komen. Hij had proberen te redden wat er te redden viel. Zijn gezinsleven en gezondheid hadden flink geleden van alle stress die daarmee gepaard ging.
Op het moment dat het logistieke systeem eindelijk weer goed draaide, moest het distributiecentrum om economische redenen alsnog de deuren sluiten.
Het verhaal moet verteld worden
Op een of andere manier komen twijfels, pijnlijke momenten en mislukkingen bij het vertellen vanzelf wel naar boven. Als je eenmaal begint, is er geen houden aan. En als het verhaal verteld is, is er bijna nooit iemand die zegt dat hij toch liever gezwegen had.
Geen wonder: er is een betekenisvol verhaal gedeeld. In het boek krijgt de lezer verhalen met meerdere lagen te lezen. Het gaat over trots over het bedrijf en de eigen prestaties, maar ook over afscheid nemen van de geliefde formule.
Dat is een vorm van verliesverwerking.
Het uiteindelijke boek bestaat uit kwajongensverhalen en grappige voorvallen, én verhalen met diepgang, waarin de ziel van de ondernemers is blootgelegd.
Als opdrachtgevers zeggen dat ze een reeks leuke anekdotes willen laten optekenen, lach ik ze vriendelijk toe. Natuurlijk, doen we.
