Als mensen snappen we ons leven en de wereld om ons heen door het verhaal dat we erover maken. Zolang we volgens dat oude verhaal leven, kunnen we niet meegaan in een verandering. Een nieuwe werkwijze vereist een nieuw verhaal.
Jarenlang reisden we als stel met rugzakken de wereld over, op zoek naar spannende plekken. Waar we sliepen vonden we ter plekke wel uit. Dat veranderde toen we kinderen kregen. Het oude verhaal paste niet meer. Maar wat werd het nieuwe?
Verhalen kleuren ons wereldbeeld
Verhalen zijn op te vatten als overtuigingen. Als manieren waarop we naar de wereld kijken, ook wel narratieven* genoemd. Als mensen hebben we het vermogen om een gemeenschappelijk verhaal te maken. Dat verhaal geeft betekenis, richting en gemeenschappelijke slagkracht.
Deze verhalen zitten in ons hele bestaan verweven. De grote verhalen gaan over het consumentisme, de markteconomie, het bestaan van god en een hiernamaals. Of juist niet, dat hangt af van het verhaal dat je aanhangt.
Er zijn ook kleinere verhalen, zoals liefde op het eerste gezicht of The American Dream.
Het oude verhaal was niet meer houdbaar
Ons vakantieverhaal was dat we het pas leuk hadden als we door onbekende, oncomfortabele, uitdagende en soms behoorlijk afschrikwekkende landen trokken. Maar in 1999 ontstond een nieuwe situatie, omdat we een baby hadden gekregen. Mijn vriendin had ook een jong gezin en zocht eveneens naar andere manieren om vakantie te vieren.
Haar idee: laten we gezamenlijk een vakantiehuis huren, dan hebben we het samen gezellig.
We kozen voor een groot oud kasteel in België dat aan groepen verhuurd werd. En we nodigden onze familie- en vriendenkring uit om langs te komen, een paar dagen, een week of twee weken. Ze kwamen bijna allemaal!
Van hemelbed tot slotgracht
We hadden van tevoren romantische voorstellingen van het kasteelleven met hemelbedden, een echte toren en een slotkapel. De werkelijkheid was minder idyllisch. De gracht was levensgevaarlijk voor onze ukkies vol ontdekkingsdrang en zat bovendien vol met ratten.
De waterleiding begaf het, zodat het water in de salon lekte. Er waren geen werkende afwasmachines, dus avond aan avond stonden we de vuile vaat van dertig eters weg te werken.
Zo speelden we die zomer voor kamerverhuurder in een gammel kasteel. We bouwden imposante schema's voor de kamerbezetting en schoonmaak- en kookbeurten.
We hadden handenvol werk en moesten overal tegelijk zijn.
Maar mensen, wat was het leuk. Lange avonden bij het kampvuur, dolle pret met de kinderen. Iedere avond voerden we de geiten in de nabijgelegen wei al ons groente- en fruitafval. Voor onze peuters groeide dat uit tot een dagelijks evenement. Al met al toch nog volop avontuur!
Begin van een lange traditie
Het was voor ons wel even wennen: de bedaagde Ardennen in plaats van de binnenlanden van India. Het ging nu om het gezelschap in plaats van het indrukwekkende landschap of de paleizen van maharadja's. Het is als een slang die van huid wisselt: de oude past niet meer, maar de nieuwe huid voelt ook nog niet lekker.
Toch begon hier een nieuw verhaal. De eerste 'pilot' was zo'n succes dat we sindsdien jaarlijks met deze groep op vakantie gaan. Er zijn inmiddels een heleboel kinderen bijgekomen, die ieder jaar weer uitkijken naar hun gezamenlijke zomervakantie.
Er ontstonden allerlei vaste rituelen: het speurverhaal, de barbecue, het dansfeest, lange tafels vol lekker eten, de bonte avond en natuurlijk het kampvuur. 
Hoe je verder bouwt
Zoals bij alle veranderingen gaf het ook allerlei ongemak. We moesten dealen met verschillende opvoedstijlen en keuzes maken waarin iedereen zich kon vinden. Dat was niet altijd gemakkelijk, maar we kwamen eruit.
Ondertussen bouwden we verder aan het verhaal. Je onderneemt iets, waardoor er een nieuw verhaal ontstaat. Je creëert daarbij je eigen mythische momenten en verhalen, die keer op keer weer verteld worden. Jaar na jaar verandert het weer, maar dat hoort erbij.
Het gaat erom dat je het verhaal samen opbouwt en telkens nieuwe impulsen geeft. Onze kinderen hebben op enkele terreinen het stokje overgenomen. Dankzij hun inzet gingen we naar Italië.
Het verhaal vervult me met trots.
* Wat is een narratief?
Een narratief bestaat uit een of twee zinnen over een wens of verandering, waarmee we betekenis delen, doorgeven, aanpassen en uitdragen. Het is een formulering van de werkelijkheid, bedoeld om ook anderen op die manier te laten kijken.
Een narratief schetst een prikkelend toekomstbeeld om anderen bij een idee of missie te betrekken. Het is bedoeld als een inspirerend kader waarbinnen allerlei betrokken mensen hun eigen verhaal kunnen creëren. De individuele verhalen die daaruit voortkomen, versterken de geloofwaardigheid van het narratief.
In enkele blogs verken ik wat een narratief precies is, hoe je het maakt en hoe je met een narratief vorm kunt geven aan een veranderende werkelijkheid. Dit is de eerste aflevering.
Deel 2: Je hebt altijd de vrijheid om van perspectief te wisselen
