Je wordt gevraagd om een (gast-)column te schrijven voor een website of magazine. Hoe pak je dat aan? Negen tips voor een briljante column, met de inzet van storytelling.

Columns lezen meestal lekker weg. Ze zijn vaak luchtig van toon, maar ook pittig gekruid.

Ze belichten de menselijke kant van een kwestie. En natuurlijk vormen columns ook een aangename afwisseling met artikelen over zwaardere onderwerpen.

Voor deze columns vraagt de redactie vaak mensen met een bepaalde deskundigheid. Helemaal geliefd zijn vakmensen die hun visie op een pittige manier weten te verwoorden en 'eigenheid' hebben. En zo kwamen ze dit keer bij jou uit.

Maar wat te doen als je zo'n vraag krijgt voorgelegd, terwijl je weinig of misschien wel helemaal geen schrijfervaring hebt?

Hoe schrijf je zo'n column? Hoe maak je er iets zwierigs van, waar lezers enthousiast over worden? En hoe schrijf je een stuk dat de lezer aan het denken zet?

Zo schrijf je een briljante column

Zeg vooral ja op die vraag, want een column is een prachtige kans om jouw visie te geven. En al heb je weinig schrijfervaring, je kunt het door oefening wel degelijk leren. Ik geef je hier enkele tips om aan de slag te gaan met je column. Deze tips zijn overigens ook toepasbaar voor (gast-)blogs in een column-achtige stijl.

1. Verras met je openingszin

Open met een zin die prikkelt tot verder lezen. Dat kan een concrete ervaring zijn, een ongebruikelijke waarneming of een stelling die een glimlach oproept. Of open met een vraag die enorm nieuwsgierig maakt.

Val met de deur in huis en laat nuances achterwege: de eerste zin moet meteen raak zijn.

Dik Trom was de laatste technologische vernieuwing in ons onderwijs.

Heb jij wel eens last van vooruit haasten?

Soms wint ijdelheid het van bescheidenheid.

2. Behandel slechts één onderwerp

Kies in je column voor één thema en bewandel geen zijpaadjes. Want hoe meer zijpaadjes je inslaat, hoe eerder de lezer afhaakt. Zorg voor eenheid in stijl, plaats en tijd.

3. Beperk je tot de kern in je column

Bij een column geldt: hoe korter, hoe krachtiger, hoe beter. Elk woord telt. Geef voorbeelden en beeldspraak zo strak mogelijk weer.

Bijen hoef je niet te motiveren om aan het werk te gaan. Ze halen honing uit zichzelf. Hoe gaat dat bij jouw werk? 

4. Wees eigenzinnig

Als je schrijft wat iedereen al vindt, is je stuk niet interessant om te lezen. Een verzachtend betoog voor meer maatwerk sust de lezer in slaap. Een column verwoordt daarom nóóit de publieke opinie, maar je eigen meningen en bevindingen. Het liefst met een visie die de zaak op scherp zet. Dus wees eigenzinnig, kleurrijk of eenzijdig.

Laat je eigen licht op een kwestie schijnen. Zoom in op zelf bestelde ellende. Het helpt als je jezelf als een personage beschouwt: een mopperkont, een frisse wind, een durfal. Stap in die rol en overdrijf!

Na een lange periode ging ik weer hardlopen. En meteen dacht ik: dit kan nooit gezond zijn. Er stroomde vocht uit plekken die ik nog niet kende. Twee dagen lang stierf ik van de spierpijn. Ik snapte wel ineens waarom veranderen zo moeilijk is.

5. En tegelijkertijd.... blijf bij jezelf

Ga uit van je persoonlijke ervaringen of je eigen professionele achtergrond. Schrijf over dat wat jou in je werk of je eigen omgeving bezighoudt. Durf persoonlijk te zijn, want dat is namelijk waardoor jij geraakt wordt. En dat wil de lezer ook weten.

6. Beschrijf een ‘conflict’ in je column

In de kern draait een column bijna altijd over een spanning of een tegenstelling: de kloof tussen hopen, geloven en verwachten en de dagelijkse werkelijkheid. Zorg dus voor een conflict: iets dat wringt of anders loopt dan gewild.

7. Meng een verhaal met een mening

Verwerk een verhaal in je column, bijvoorbeeld een belevenis in het persoonlijke leven, een gebeurtenis in het werk of een gelezen krantenartikel, die tot een overpeinzing leidt. Geef daar je uitgesproken mening over.

Vergelijk de manager die alles tot in de puntjes wil controleren bijvoorbeeld met de schoonmoeder die overal haar vinger langs haalt om te checken hoeveel stof er ligt: het schoonmoeder-effect. Direct herkenbaar.

8. Spuug vuur als columnist

Of breng op andere wijze iets teweeg bij de lezer. Een goede column zet aan tot nadenken, vermaak of verwondering of lokt discussie uit. Ieder goed verhaal bevat een emotie en dat geldt bij uitstek voor een persoonlijk genre als een column.

9. Lever een uitsmijter

Besteed veel aandacht aan een goed slot, want die afsluitende zin blijft het langste hangen bij je lezer. Dat kan een verrassende wending zijn, een verwijzing naar de stelling uit het begin van je stuk of een oproep.

Steve Jobs eindigde een van zijn beroemdste toespraken met Stay hungry, stay foolish. Memorabel.

Experimenteer met deze tips voor jouw column en vind uit welke vorm en toonzetting goed bij jou past. Hoe vaker je dat doet, hoe beter je je eigen stijl vindt. En daar smult je lezer van.