We hebben allemaal wel eens een zetje nodig... Hoe je met een verhaal het hart opent voor veranderingen.
Er was eens een groep bestuurders van een welzijnsinstelling, die ruzie maakte met de gemeente. Ze wisten al jarenlang dat ze vanwege bezuinigingen hun aanpak drastisch moesten veranderen. Maar ze wilden alleen in actie komen als ze extra geld kregen.
De gemeente hield echter voet bij stuk: geen cent extra.
Wat nu?
De bestuurders van de welzijnsinstelling besloten er een adviseur bij te halen. Een echte senior, met veel ervaring en wijze woorden.
Deze adviseur kwam binnen, legde zijn overjas over de stoel en hoorde kalm de problemen aan. Stiekem hadden de bestuurders gehoopt dat deze man simpelweg hun wensen met een rekensommetje zou onderbouwen. Een kaftje erom, naar de gemeente sturen, klaar.
De adviseur weigerde om zich voor dat karretje te laten spannen. Hij vond dat ze gewoon moesten beginnen met de nieuwe aanpak. Vooruit, want er was veel werk te verzetten! Maar hoe kreeg hij ze zo ver?
Hij vertelde de bestuurders het volgende verhaal.
De fosburyflop
“Kennen jullie de fosburyflop? Dat is de naam voor een achterwaartse springtechniek van hoogspringers.
Deze techniek bestond al in de jaren twintig, maar geen enkele springer gebruikte hem. Na een achterwaartse sprong belandde de springer namelijk met zijn hoofd op de grond in het zand. Veel te gevaarlijk, dus de springers keken wel uit.
Pas in 1968 gebruikte atleet Dick Fosbury de sprong voor het eerst op de Olympische Spelen. Dat kon dankzij de uitvinding van schuimrubber matrassen.
De techniek was er dus al, maar er was iets anders voor nodig om deze sprong daadwerkelijk te gebruiken. Tegenwoordig is deze 'flop' de populairste springtechniek.
In jullie organisatie hebben jullie ook al lang de technieken in huis om moderner te gaan werken. Er is misschien wat extra geld nodig om een zachte landing te regelen. Maar vooral komt het erop aan dat jullie durven te springen.”
Uit onderzoek blijkt dat mensen gemakkelijker in beweging komen als ze direct voor zich zien wat er van ze verwacht wordt. Dat de adviseur dit verhaal vertelde, was best slim. Want zo schilderde hij een concreet en toegankelijk beeld. Als jij als schrijver of spreker ook een groep mensen wil overtuigen, maak dan eveneens gebruik van een verhaal. Dat gaat zo:
1. Roep beelden op
Als je lezer direct de situatie voor zich ziet, kan hij zich gemakkelijk inleven. Verhoog de belevingswaarde van een tekst met zintuiglijke informatie. Waar speelt het verhaal zich af en hoe ziet het er uit? Wat zie je ruik, voel, proef en hoor je allemaal?
2. Geef herkenning en houvast
Als je in een vreemde stad belandt waar je geen enkel verkeersbord ziet, is dat uitermate irritant. Zonder wegwijzers of navigatieapparaat dwaal je maar wat rond. Grote kans dat je afhaakt en wegrijdt.
Zo is het ook in een verhaal. Zorg daarom dat je in je tekst houvast geeft. Bied relevante informatie, zodat je lezer de situatie snel herkent. Geef in je tekst aan waar en wanneer het speelt en over wie het gaat. De lezer weet zich op vertrouwd terrein, ziet het beeld voor zich en leest door.
3. Gebruik de verhaalstructuur
Bied je lezer hulp om zich gemakkelijk te oriënteren in de tekst. De vaste structuur van verhalen is daarvoor ideaal. Een basisverhaal bestaat uit een begin (het probleem), midden (de actie) en een eind (de oplossing of het resultaat).
Drie onderdelen ogen als een overzichtelijk geheel en geven je lezer een vertrouwd gevoel. De ‘drietrapsstructuur’ is bovendien gemakkelijk te onthouden. Dat maakt het voor je lezer gemakkelijker om het verhaal door te vertellen.
Een verhaal biedt deze kenmerken van nature en is daarom een ideale vorm om mensen te overtuigen.
Een verhaal is gemakkelijk herkenbaar voor je lezer, geeft houvast én biedt een zachte landing.
De adviseur die het verhaal over de hoogspringers vertelde, had dat goed begrepen: het verhaal met deze metafoor kwam direct binnen bij de bestuurders.
Ze hebben inmiddels de hele organisatie onder handen genomen. Een van de buurthuizen is heropend. De adviseur mocht de openingshandeling doen: met een sprong over een lat en een dik matras erachter.
