Je wilt dat je collega’s een nieuwe werkwijze omarmen. Je wilt dat je organisatie enthousiast raakt over jullie idee. Of je wilt dat je mensen meer kennis delen en met meer ideeën komen.
Hoe krijg je dat in je organisatie voor elkaar? Regel je een strakke instructietekst, die niets te raden overlaat? Een spreadsheet? Een powerpointpresentatie met grafieken misschien?
Veel mensen denken: als je er maar genoeg informatie in stopt, komt het gewenste gedrag er vanzelf uit. Helaas, zo werkt het niet.
‘Mensen zijn geen biljartballen die je met een gerichte stoot de gewenste richting in krijgt’, zoals de Franse filosoof Sartre opmerkte. Ga je toch zo met mensen om, werkt dat vaak averechts.
Mensen raken juist gedemotiveerd als ze van alles moeten dat ze zelf niet willen of waarvan ze het nut niet in zien.
Hoe raak je mensen?
Door mensen te raken en zelf te laten voelen waarom een verandering belangrijk is.
"Leiderschap gaat niet over manieren om mensen te veranderen, maar over manieren om mensen te inspireren, zodat ze zelf willen veranderen", zegt Steve Denning, een autoriteit op het gebied van storytelling.
1. Geef als inspirator het goede voorbeeld
Mensen doen wat jij doet. Is er klantvriendelijkheid nodig? Meer ondernemersgedrag? Laat het zien in woord en daad. Jouw persoonlijke gedragingen zijn besmettelijk.
2. Vertel verhalen
Een stagiaire op de basisschool van mijn kinderen vertelde hoe ze vroeger als kind ernstig gepest werd met haar overgewicht en wat dat voor haar betekend had.
Dit persoonlijke verhaal was verreweg de meest indrukwekkende les die de kinderen deze week gekregen hadden. Verhalen vertellen zit in ons als mens: het is een natuurlijke manier van communiceren.
Ook in een organisatie geven verhalen richting en verheldering: abstracte informatie krijgt een concreet gezicht. Een verhaal hoe een baliemedewerker een klant op een doeltreffende manier geholpen heeft is een stuk overtuigender dan een slogan op bekers en kalenders dat je een klantvriendelijke organisatie wilt zijn.
Bovendien roepen verhalen emoties op.
Deze emoties spelen een belangrijke rol in het nemen van beslissingen: we voelen eerst en daarna denken we er iets bij. Hoe vertel je zo'n verhaal?
- Vertel een waargebeurd verhaal over ups en downs, dat mensen bij de kladden grijpt.
- Vertel over de situatie vóór en na de beoogde verandering.
- En bovenal: vertel een verhaal waarin je zelf gelooft. Een echt en waarheidsgetrouw verhaal dus!
3. Stem vorm en inhoud op elkaar af
Een verhaal met alleen een mooie vorm is niet genoeg. Dat ervaren mensen als een zeepbel, waar ze al snel doorheen prikken. Alleen inhoud werkt daarentegen ook niet.
Vorm helpt wel om de inhoud gemakkelijk tot je te nemen.
Bovendien spreek je met 'vorm’ meerdere zintuigen aan, met beelden, kleuren, geluiden, dingen die we kunnen aanraken en nog veel meer. Vertel dus een verhaal mét inhoud en de juiste vorm, zoals een website, boekwerk, evenement, posters of wat dan ook.
Kortom: verhalen zijn toverballen voor het brein.
Ze bevatten veel kleurige laagjes, die allemaal hun uitwerking hebben op de toehoorder of lezer. Ze zijn verleidelijk en ze blijven plakken.
Liever dus toverballen dan biljartballen.
