Pas als je weet wat iemand in beweging brengt, kun je hem of haar werkelijk begrijpen en meedoen. De allerbelangrijkste vraag die je aan iemand anders kunt stellen is daarom: waarom?
Onlangs volgde ik als journalist een aantal werkcoaches en andere medewerkers van het UWV Werkbedrijf, de gemeente Amersfoort en leerwerkbedrijf Amfors bij hun inspanningen om geschikte werkplekken te vinden voor mensen met een arbeidshandicap.
Als je het vriendelijk formuleert zijn dit mensen met een ‘vlekje’.
Maar achter dat woord gaat een wereld vol problemen schuil. Ze zijn autistisch of kampen met enorme angsten. Ze leidden een leven als zwerver of waren voortijdige schoolverlaters.
Als er ergens een vacature is, staan ze stuk voor stuk op een achterstand ten opzichte van andere gegadigden. Er is een gerichte en individuele aanpak nodig om deze mensen aan een passende baan te helpen.
Minstens zo belangrijk is dat een werkgever bereid is om extra energie in deze mensen te steken. Ze hebben aangepaste werktijden nodig, extra coaching of een speciale werkplek. Want ‘vanzelf’ gaat het allerminst.
Diepere drijfveren
Hoe kregen de werkcoaches in Amersfoort dat voor elkaar?
Ze gingen op zoek naar de diepere drijfveren van deze werkgevers. Iedereen is ergens gevoelig voor, zo verwoordde projectleider Connie de Neef het in dit interview.
De één heeft een hart voor vluchtelingen. Een ander heeft zelf een autistisch kind en kan daardoor het eindeloze geduld opbrengen om autistische jongens in zijn werkplaats op te leiden tot assistenten.
Een derde was zelf vroeger een rouwdouwer en weet daardoor uitstekend wat een jongen nodig heeft die een paar jaar in de gevangenis heeft gezeten.
Wat je doet bewijst wat je gelooft
Niet wàt je doet is belangrijk, maar waarom je het doet. Want alleen als je het ‘waarom’ weet, kun je verbindingen leggen tussen mensen, in dit geval tussen een werknemer met afstand tot de arbeidsmarkt en een werkgever met maatschappelijke verantwoordelijkheid. Wat je doet, bewijst vervolgens wat je gelooft. Het draait dus om drijfveren.
Dat geldt ook voor mijn eigen werk.
ik wil blootleggen waarom iemand doet wat hij doet.
In interviews, in boeken en in blogs. Aan het eind van een interview stel ik de vraag waarom iemand zijn werk doet of zich met andere activiteiten bezighoudt. Wat is het belang ervan? Waarom doet hij wat hij doet?
Vaak leveren deze vragen de mooiste antwoorden op van het hele vraaggesprek. Ze onthullen namelijk de drijfveren van iemand: wat is het dat iemand in beweging zet?
En deze drijfveren hebben we nodig om iemand werkelijk te snappen. Hoe beter je iemands drijfveren begrijpt, hoe meer je in hem of haar kunt inleven. Als je gelooft wat de andere persoon gelooft, doe je mee. Want je neemt beslissingen met je reptielenbrein, aangestuurd door emoties. Daarvoor moet je voelen wat hij voelt.
Wat betekent dat voor jou als schrijver?
- Als je een artikel, levensverhaal of een interview uitwerkt, maak dan deze drijfveren voor de lezer helder en inzichtelijk.
- Houd in je verhaal geen belangrijke informatie achter over de motieven van je hoofdpersoon, maar maak juist snel duidelijk waarom hij doet wat hij doet. Het ‘waarom’ geeft je lezer de gelegenheid snel een band met hem op te bouwen.
- Beschrijf de verlangens, de hoop en de verwachtingen van je hoofdpersoon. Wat is zijn uitgangssituatie? In welke wereld begeeft hij zich? Wat gaat dat opleveren?
Het gaat niet om wat je doet, maar waarom je het doet.
