Het moment dat je denkt: mijn vak heeft impact. Dat bracht mijn gedachten terug naar 2010, toen ik aanbelde bij het huis van een politie-agent. Over het belang van het verhaal na de crisis.
Met de nodige moeite had ik in een woonwijk vol kronkelende woonerven het bescheiden rijtjeshuis gevonden waar ik Ron* zou ontmoeten.
Hij had op deze maandag zijn vaste papa-dag en had daarom voorgesteld hem thuis op te zoeken.
In de deuropening stond een man in spijkerbroek en T-shirt, met een verlegen peuter aan zijn been. Moeilijk om voor te stellen dat deze vriendelijke jonge vader bij een gespecialiseerde politie-eenheid hoorde, die zware assistentie verleent als het er echt om spant.
In het nauw gedreven
Hij was een van de agenten die ‘s nachts bij de strandrellen van Hoek van Holland in 2009 in het nauw gedreven was door een grote groep uitzinnige hooligans. Zij hadden de politie met flessen en andere projectielen bekogeld.
Ondanks hoge hekken en waarschuwingsschoten wisten de belagers van geen wijken. Deze rellen hadden zoveel losgemaakt bij de betrokken politiemensen en in de samenleving, dat de politie Rotterdam me had gevraagd de persoonlijke verhalen van deze agenten vast te leggen in een boek: Spoedassistentie Hoek van Holland.
Maar tot mijn teleurstelling zei Ron dat hij zich bedacht had. Nee, hij wilde liever niet meewerken aan het boek. Toen ik naar de redenen vroeg van zijn bedenkingen, nodigde hij me uit om toch even binnen een kop koffie te drinken.
Zijn besluit vloeide voort uit het verhoor dat hij had ondergaan.
Er was die nacht een 19-jarige Rotterdammer door een politieschot om het leven gekomen.
Vanwege zijn mogelijke betrokkenheid daarbij had de Rijksrecherche hem hierover urenlang doorgezaagd. Minutieus was ingezoomd op elk detail dat van betekenis kon zijn.
Daarom had hij nu geen enkele behoefte meer om opnieuw alles weer op te rakelen. Terwijl hij melk opklopte voor een cappuccino, begon hij uit zichzelf meer te vertellen over de donkerste nacht uit zijn leven.
Tot mijn verrassing raakte hij helemaal op dreef. Ik luisterde. Vervolgens gaf me toestemming om toch het opname-apparaat aan te zetten en het gesprek door te laten gaan.
Gaandeweg ontrolde zich een verhaal dat mij naar de keel greep.
Ron bleek een van de mogelijke schutters te zijn die het fatale schot op de jongen hadden afgevuurd. Hij was daardoor in enorme gewetensnood terecht gekomen.
Zijn zoontje keek ondertussen op televisie naar een peuterprogramma. Hij zat op een potje voor het beeldscherm, omdat hij zindelijk moest worden. Toen het jongetje plaste, ging het alarm van het plaspotje af. Ik schrok op, want Ron was net op het heftigste moment in zijn verhaal beland.
Na diverse waarschuwingsschoten richtte Ron zijn dienstwapen naar de belagers. Niets hielp. In doodsnood vuurde hij vervolgens drie gerichte schoten af.
Ik was diep getroffen door het verhaal.
Ook Ron was hevig geëmotioneerd geraakt en kon bijna niet meer verder praten. Nadat hij mij zijn verhaal verteld had, liet het boekproject hem niet meer los. Hij stuurde me aanvullende mails, trommelde diverse collega's op om ook hun persoonlijke verhaal met mij te delen en bleef alles rondom het boek nauwgezet volgen.
Enkele maanden later zag ik Ron terug bij de boekpresentatie van Spoedassistentie Hoek van Holland, nu in zijn politie-uniform. Hij bedankte me. Voor het eerst had hij zijn verhaal op zijn eigen manier kunnen vertellen, heel anders dan eerder tegenover de recherche.
Bovendien had hij helderheid gekregen in zijn eigen verhaal, wat hem had geholpen om de traumatische gebeurtenissen te verwerken. 
Het maken van dit boek was ook een keerpunt in mijn eigen leven als schrijver.
Natuurlijk wist ik al wel dat verhalen grote impact kunnen hebben op lezers én vertellers. Maar nu ervaarde ik ook de enorme waarde voor mensen om hun eigen verhaal te doen en daadwerkelijk gehoord te worden. Ron werd gedreven door het verlangen naar meer publieke waardering voor hun optreden, waarbij ze hun leven in de waagschaal hadden gesteld.
Daarom had hij alles op alles gezet om nog meer collega’s hun ervaringen te laten delen via mijn boek. Het gaf Ron en de anderen uiteindelijk het gevoel serieus genomen te zijn, waardoor ze weer motivatie hadden gekregen voor hun werk.
"Een jaar lang ging het óver ons, als de rellen van Hoek van Holland ter sprake kwamen. Mensen beweerden dingen alsof ze er zelf bij waren geweest, maar nu is het echte verhaal te lezen." - Ron
Dit ging veel verder dan journalistiek. Dit ging over de helende kracht van het verhaal na de crisis. Uit het rechercheonderzoek kwam later naar voren dat 21 agenten die nacht geschoten hadden om zich te verdedigen tegen hun belagers.
Vier jaar lang verkeerden Ron en enkele collega’s in onzekerheid over hun mogelijke vervolging. In 2013 gaf de rechter zijn definitieve oordeel: de schutter handelde uit noodweer. Geen enkele agent werd uiteindelijk vervolgd.
Laatst zag ik Ron weer in een talkshow op tv.
Dit keer vertelde hoe hij tijdens zijn werk slachtoffer was geworden van een misselijkmakend geweldincident. Het ging me aan het hart dat uitgerekend deze agent dit overkomen was. Hij is nog steeds volop actief in het politiewerk, waaraan hij zijn hart heeft verpand.
En hij staat vaak op de plek waar de klappen vallen. Het verhaal heeft hem overeind gehouden, en doet dat hopelijk nog steeds. Want deze uitspraak tekende ik op na de strandrellen:
"Ik doe honderd procent liever dit politiewerk dan dat ik in mijn eentje een vent met een pistool tegen het lijf loop of ergens machteloos moet staan wachten. Ik heb vertrouwen gehad in het team en in mijzelf. Als er opnieuw iets gebeurt, wil ik er weer bij zijn." - Ron
*Ron is de naam die ik hem gegeven heb voor het boek Spoedassistentie Hoek van Holland, zijn echte naam is anders. De meeste agenten wilden niet herkend worden, uit angst voor wraakacties vanuit de hooligans.
Het boek Spoedassistentie Hoek van Holland is een uitgave van politie Rotterdam-Rijnmond, 2010. Het boek is niet meer in de handel verkrijgbaar.
