Als je ondernemer bent, een boodschap uit te dragen hebt of leider bent in een organisatie, wordt er vaak gezegd dat je 'een verhaal' nodig hebt.
Dat suggereert dat er maar één verhaal is.
Dat klopt natuurlijk niet: er zijn talrijke soorten verhalen, toepasbaar voor even zoveel verschillende situaties, omstandigheden en mensen tot wie je je richt. Gaapverhalen, mopperverhalen, doorgeefverhalen, halleluyaverhalen, kletsverhalen, stuntelverhalen en nog veel meer. Je snapt waarschijnlijk wel waar ik heen wil!
Het is handiger om te starten bij de situatie, waarin een verhaal zijn werk kan doen. In mijn ogen zijn er drie redenen waarom je een verhaal nodig hebt:
- Verhalen om te informeren. Ze laten bijvoorbeeld zien wat jij voor anderen kan betekenen.
- Verhalen om te inspireren. Als iemand een verhaal vertelt, komen mensen automatisch in een andere modus. Ze vertragen en gaan luisteren. Ze voelen vaak herkenning. Daarmee creëer je een bijzondere verbinding met de luisteraars.
- Verhalen om te activeren. Als je bijvoorbeeld als innovatief gezien wilt worden, is het niet erg vernieuwend om te zeggen dat je zo geweldig innovatief bent. Het is krachtiger om dat met een verhaal duidelijk te maken, zodat mensen vanuit zichzelf aanhaken en in beweging komen.
Voor al dit soort situaties is het handig om verhalen paraat te hebben, zodat je deze verhalen kunt delen op de juiste momenten.
Dit zijn de verhaalsoorten die je als leider of ondernemer in je rugzak wilt hebben:
1. Oprichtersverhalen
Als leider of ondernemer wil je kunnen vertellen waarom je doet wat je doet, hoe je op het idee kwam voor jouw aanbod of waarom je je onderneming opgericht hebt.
Aanvankelijk onbegrip is daarvoor vaak een sterk uitgangspunt. Een prachtig voorbeeld hoorde ik laatst in de podcast Storybrand #31 uit de mond van Bart Kloosterhuis, de bedenker van het vragenspel Vertellis.
Kloosterhuis brak zijn studie voortijdig af en zei later zijn baan op om op wereldreis te gaan. Daarmee maakte hij hele andere keuzes dan zijn oudere broers en zijn ouders. Hoe kon hij bereiken dat zijn familie naar zijn motieven gingen vragen in plaats van de aanname deden dat hij zijn leven vergooide?
Daarom bedacht hij vragen om tijdens de feestdagen echt naar elkaar te gaan luisteren. De vragenset is nu de feestdageneditie van Vertellis. Ik ben zelf een enorme fan van dit spel, dus deze editie komt ieder jaar bij ons op tafel.
Zijn verhaal raakt, want we leven in een tijd waarin we meer op onze mobiele telefoons kijken dan naar elkaar. Met dit verhaal maakt Kloosterhuis bovendien duidelijk dat zijn product niet zomaar bedacht is, maar voortkomt uit een diepe persoonlijke behoefte.
2. Achtergrondverhalen
Een achtergrondverhaal bevat de back story van jou of je bedrijf/organisatie, zodat we beter begrijpen wie je bent, wat je drijft en welke oplossing jij te bieden hebt.
Het woord back story komt uit de wereld van de fictie. Voordat in een roman, film, game of strip het feitelijke verhaal van start gaat, krijgt de lezer of kijker extra informatie voorgeschoteld over het vroegere leven van de held. Het achtergrondverhaal maakt bijvoorbeeld duidelijk waar de held zijn ongelooflijke doorzettingsvermogen aan te danken heeft, maar ook waar zijn zwakke plekken zitten.
Ook voor jou is het waardevol om dit soort achtergrondverhalen paraat te hebben, bijvoorbeeld om een koerswijziging te duiden of te verklaren waarom jij als trainer of adviseur je helemaal in een bepaalde tak gespecialiseerd hebt.
3. Doorbraakverhalen
Om te inspireren zijn doorbraakverhalen de meest krachtige verhaalsoorten uit dit overzicht. Een prachtig voorbeeld is The Boy who Harnessed the Wind, een meeslepende film over innovatie, het geloof in een betere toekomst en de kracht van goed onderwijs.
Deze film is niet alleen inspirerend voor jezelf, maar kan ook uitstekend werk doen als warming up voor innovaties. Het verhaal laat namelijk zien wat er gebeurt als je in je droom blijft geloven, ook als je eindeloos veel tegenslag krijgt.
4. Innovatieverhalen
Een innovatieverhaal laat zien hoe een belangrijke vernieuwing tot stand komt, van idee tot uitvoering en de hobbels die onderweg overwonnen moeten worden. Hoe is een idee ontstaan? Wat is er voor nodig om het uit te voeren?
Vaak zijn deze verhalen aanstekelijk voor anderen: ze zijn inspirerend en stimuleren om voort te bouwen op ideeën. Voor de bedenker van een idee is er geen mooiere beloning denkbaar dan dat zijn idee serieus genomen wordt en dat de organisatie er daadwerkelijk mee aan de slag gaat.
5. Opkrabbelverhalen
Na een diepe crisis zijn er verhalen nodig om mensen weer nieuwe energie te geven en te bemoedigen.
Een voorbeeld is het verhaal dat het politiekorps Rotterdam liet optekenen over de strandrellen bij Hoek van Holland: het verhaal na de crisis.
Het boek gaf de direct betrokken agenten de gelegenheid om hun ervaringen te delen en zo meer grip te krijgen op de gebeurtenissen. De verhalen in het boek maakten duidelijk dat het tegelijkertijd ook een collectief trauma was bij het politiekorps. Dat hielp eveneens om de gebeurtenissen goed te verwerken en er samen beter uit te komen.
6. Signatuurverhalen
Een signatuurverhaal is een persoonlijk verhaal over iets dat jou kenmerkt, net zoals een chef-kok op zijn signature dish zijn persoonlijke stempel heeft gezet. Een signatuurverhaal staat vaak voor iets groters in jouw leven, zoals een fascinatie voor design, de drang om te pionieren of de diepe drijfveer om altijd de waarheid boven tafel te halen. Daarmee neem je je lezer of luisteraar mee in jouw verlangen om iets voor elkaar te krijgen.
7. Veranderverhalen
Een veranderverhaal helpt om een cultuur of iets anders in beweging te brengen. Zulke verhalen voor verandering laten zien waar een organisatie naar toe werkt en welke obstakels er overwonnen moeten worden. Pas als we het 'beloofde land' levendig voor ons zien, zijn we bereid oude routines en patronen los te laten.
Advies over de toepassing van verhalen nodig?
Er zijn nog tal van andere verhaalsoorten die je kunt toepassen in organisaties. Heb je behoefte aan advies wat er voor jou of je organisatie het beste past? Wil je je eigen rugzak vullen?
Neem dan contact met me op en ik help je graag verder.
