'Wie niet voor mij is, is tegen mij.' Een typische vorm van zwart-wit-denken, die ervan uit gaat dat er maar twee opties zijn. Terwijl er nog zoveel meer mogelijk is.
Als je in een groepsdiscussie verzeild raakt, word je geacht je bij de voor- of tegenstanders te scharen.
Bij onze manier van denken gaan we er vaak van uit dat er maar twee mogelijkheden bestaan: goed of fout, een oplossing of juist niet, mooi of lelijk, waar of onwaar, schuldig of onschuldig.
Dit denken in tegenstellingen hebben we voor een groot deel te danken aan Aristoteles. Deze Griekse filosoof dacht de waarheid aan te tonen door een onwaarheid van iets te bewijzen.
Hij deelde daarvoor alles nauwgezet in categorieën op basis van overeenkomsten en verschillen.
Denken in mogelijkheden
Er is ook een andere manier van denken, namelijk het denken in mogelijkheden of alternatieven. Niet of het ene of het andere, maar allebei. Of heel wat anders. Creativiteitsgoeroe Edward De Bono heeft deze andere manier van kijken een grote impuls gegeven in zijn boeken.
Een van de allerbelangrijkste methoden van creatief denken is het bekijken van gegevens op verschillende manieren, zegt hij. Ondersteboven, omgekeerd, door de ogen van iemand anders, in een andere volgorde.
Niet of-of, maar en-en
Denk dus in mogelijkheden in plaats van welles-nietes-stramienen. In kleuren, in plaats van alleen maar zwart-wit.
Om deze andere manier van denken je eigen te maken, kun je het volgende doen:
Denk in veelheid en variatie
Het is niet of-of, maar én-én. Er zijn altijd meerdere manieren om tot een oplossing te komen of een vraagstuk te benaderen. Vaak veel meer dan je denkt.
- Wat zijn alle voordelen?
- Wat zijn alle nadelen?
- Hoe kun je het veranderen?
- Wat vinden anderen ervan?
- Wat zou je over tien jaar van je vraagstuk vinden?
Verken altijd meerdere mogelijkheden
Voordat je ergens een standpunt over inneemt of een keuze maakt bedenk je welke mogelijkheden er nog meer zijn. Ga dus niet rechtstreeks op je doel af, maar houd eerst een verkenningstocht. Een mooie uitspraak van Loesje luidt: “Natuurlijk ken ik de weg. Maar als je recht op je doel afgaat, kom je nergens.”
Bedenk voor je ontbijt '6 onmogelijke dingen'
Denken in mogelijkheden is een kwestie van oefenen. Om daar leniger in te worden, kun je ook als oefening de omgekeerde weg te bewandelen: onzin-dingen bedenken.
In het boek Alice in Wonderland ontmoet Alice voortdurend wezens die niet bestaan en onzin uitkramen. Als Alice zegt dat ze niet kan geloven in dingen die niet bestaan, zegt de Koningin dat ze simpelweg te weinig geoefend heeft.
Dus bedenk net als de Koningin iedere ochtend 6 onmogelijke dingen. Een prachtige aansporing om dingen van een heel andere kant te benaderen.
Wie deze manieren uitprobeert, leert te denken in kansen en ontdekt veel meer mogelijkheden. Dat verrijkt je leven enorm.
