Een buschauffeur rijdt dag in dag uit dezelfde route. Iedere dag stappen dezelfde droevige meneren in, die naar kantoor moeten. Dagelijks staan er dezelfde kwebbelende mevrouwen met hun boodschappentassen die naar de markt willen. Totdat de buschauffeur ineens een ander plan krijgt.
In het opwelling besluit hij naar Luilekkerland te rijden. Want vandaag heeft hij ineens geen zin om de passagiers trouw naar hun bestemming te brengen. Consternatie in de bus: dat kan toch niet.
De chauffeur lapt de regels aan zijn laars.
Dat is het begin van een vermakelijk kinderverhaal van Lea Smulders, dat mijn vader vroeger voorlas. Een verhaal dat op zijn beurt weer voortbouwt op een ander verhaal, want het sprookje over Luilekkerland is al oud.
Een buschauffeur die de regels aan zijn laars lapt en zomaar naar het land voor lekkerbekken rijdt: dat sprak ons als jonge kinderen zeer tot de verbeelding. Zeker ook omdat in Luilekkerland de gebraden kippetjes zo in je mond vlogen en de gesuikerde appeltjes voor het oprapen lagen!
Er wordt een routine doorbroken...
De buschauffeur had een uiterst creatief idee en daarom is dit verhaal zo amusant. Verhalen bestaan immers bij de gratie van het doorbreken van een routine. Maar in ons eigen leven zouden we raar staan te kijken als de chauffeur zomaar van de route af zou wijken. We zitten helemaal niet te wachten op een chauffeur die zijn eigen plan trekt. We willen gewoon van A naar B.
...en nieuwe oplossingen gevonden.
De chauffeur doet wat de meesten van ons het overgroot deel van de dag doen: routines volgen. Ons brein is er niet op ingericht om voortdurend creatief te zijn. Het wil in het gros van de tijd simpelweg patronen vormen en vaste paden volgen. Zo hou je het leven praktisch en overzichtelijk.
“Mogelijk hebben we deze routinepatronen 98 procent van onze tijd nodig en hoeven we slechts 2 procent van de tijd creatief te zijn”, zegt Edward de Bono in het boek Creatief Denken.
Maar in die twee procent zit 'm de kneep. Want in veel organisaties dienen medewerkers méér te doen dan routines volgen.
Professionals dienen mee te denken om nieuwe oplossingen te vinden.
Om dingen anders aan te pakken, bijvoorbeeld. Of omdat er meer werk met minder mensen gedaan moet worden. En dat is maar goed ook: we accepteren niet meer dat alles voorgeschreven wordt en dat we geen eigen inbreng meer hebben. Alleen op routine varen is onwenselijk en onmogelijk. En het is bovendien onhoudbaar.
Routinetaken worden binnen afzienbare tijd overgenomen door robots.
Eenduidige juridische kwesties bijvoorbeeld. Of het routinematige werk van accountants, administrators en data-typisten.
We verwachten van professionals dat zij meedenken en unieke oplossingen zoeken. Waar artsen vroeger een diagnose stelden die niemand in twijfel trok, moet de hedendaagse huisarts in gesprek gaan met zijn patiënt, die via internet over alle symptomen en behandelingen al op de hoogte is.
Onze eigen huisdokter zoekt in de spreekkamer op internet naar de mogelijkheden en beslist in samenspraak met ons wat de beste oplossing is. Hij durft van de gebaande paden af te wijken.
Alleen al omdat hij weet dat met eigen inbreng van de patiënt de kans veel groter is dat de raadgevingen in de praktijk gebracht worden.
Routines? Neem liever vaker een andere afslag
Wellicht verwachten we van de toekomstige buschauffeur ook een andere opstelling. Misschien vraagt hij voortaan aan jou of je voor je deur afgezet wilt worden. Of hij gaat een gesprek met je aan.
Waar zullen we vandaag eens naar toe gaan? Als dat werkelijkheid wordt, liggen er interessante tijden in het verschiet.
