Bij mij komt ‘wauw’ over mijn lippen. Misschien zeg jij: gaaf! Of val jij stil.
Een goed verhaal blijft langer in je gedachten dan 'gewone' verhalen.
Het is het verhaal dat je aan het einde van de dag aan je partner vertelt, vlak na het tandenpoetsen. "Moet je nou toch eens horen wat ik vandaag hoorde..."
Hoe herken je eigenlijk een goed verhaal, was de vraag die ik onlangs kreeg.
Wat is goede storytelling?
Nou, er zijn heel veel manieren. Misschien wel vijftig. Laat ik een poging wagen.
Een verhaal heeft meestal iets verrassends
Iemand heeft een onverwachte oplossing gevonden. Het ging anders dan anders.
Het heeft een onverwachte wending.
Soms is dat een grote omslag. Maar het kan ook een kleine draai zijn. Een ander perspectief, genoeg voor een glimlach:
Wie weet er nog lekkere recepten met ei, vroeg een mevrouw op een internetforum. Haar kippen legden zoveel eieren dat ze op zoek was naar nieuwe inspiratie om de eieren in de keuken te verwerken. Een ander forumlid had wel een oplossing voor het eieroverschot. Wat dacht ze van kippensoep?
Vaak doorbreekt de hoofdpersoon in een verhaal een bepaalde routine.
Een voorbeeld daarvan is dit verhaal over verbale judo. (Dat zijn tot nu toe tien manieren). Dat levert herkenning op.
Emotie. Een nieuw perspectief hoe je iets aan kunt pakken (want hoop is een hele belangrijke emotie). Het kan bijna niet anders dat het verhaal 'echt' is. En vandaar die uitroep 'wauw'.
Een verhaal dat om een of andere reden belangrijk voor je is, raakt ergens een snaar. Soms heel lichamelijk: kippenvel. Of je voelt een siddering door je lijf.
Een verhaal herken je aan signaalwoorden.
Dat gaat bijna vanzelf. Wie zinsnedes hoort als ‘ik hoorde laatst...’ of ‘iemand vertelde mij...' weet wat er gaat volgen. (Zeventien. Tel je mee?)
Zo’n verhaal hoeft niet groots en meeslepend te zijn. Ook iets pietepeuterigs kan je treffen. Een detail dat je verrast of je even op een andere manier laat kijken. Zoals dit verhaal:
Een sportschoolhouder was op zoek naar een nieuwe marketingmedewerker. Hij wist zelf alles van sport en van gerichte fitnessoefeningen om iemand weer helemaal in topconditie te krijgen. Maar van marketingtechnieken of social media had hij totaal geen kaas gegeten. Hoe kon hij in een sollicitatiegesprek ontdekken of de sollicitant wel over de juiste kennis en ervaring beschikte? Hij had net een nieuwe website voor zijn sportschool in gebruik genomen. Maar hij twijfelde of die website nieuwe klanten ging opleveren. Hij kwam op het idee om alle sollicitanten de website te laten beoordelen: wat waren de knelpunten en wat waren hun ideeën voor verbeteringen? Hij kreeg allerlei nuttige tips voor de website waar hij zelf helemaal niet aan gedacht had. Maar vooral kwam hierdoor een kandidaat naar voren die er echt verstand van bleek te hebben. Zo kon hij een uitstekende medewerker in dienst nemen, in wie hij alle vertrouwen had.
Een goed verhaal is realistisch en geloofwaardig.
Het helpt lezers om beter voor de dag te komen en voegt waarde toe aan zijn doen en laten. Een essentieel onderdeel daarbij is kwetsbaarheid: de verteller geeft iets van zichzelf bloot.
De hoofdpersoon in een goed verhaal heeft een drijfveer. Het is iemand die iets wil (zonder wens gebeurt er niets), die een ontwikkeling doormaakt of een innerlijke strijd voert.
Daarmee kan de lezer zich vereenzelvigen. Personages worden de moeite waard als zij heen en weer geslingerd worden tussen tegenstrijdige belangen of wensen.
Een goed verhaal bevat een scherp kantje.
Ingetogen dramatiek. Of het behelst een kleine revolutie. Een goed verhaal bevat tegenslagen, die de held kan overwinnen. De tegenslagen houden de spanning vast. Of het verhaal gaat over blunders.
Een goed verhaal gaat over de kloof tussen hoop, geloof en daadwerkelijk voor elkaar krijgen.
Maar er is nog meer.
Een goed verhaal heeft een universele zeggingskracht.
Waar ook ter wereld, het is overal herkenbaar. Het gaat over winnaars en underdogs, over vreemdelingen en thuiskomen. Enkele woorden zijn soms genoeg om een heel verhaal op te roepen.
Noem 'boom' en 'slang' en we zien meteen het verhaal over Adam en Eva voor ons geestesoog. Een goed verhaal nodigt lezers uit om mee te doen en aan te haken. Dat gaat bijna automatisch.
Herkennen van verhalen, hoe doe jij dat?
Nu heb ik zo'n dertig manieren genoemd. De vijftig haal ik niet. (Sorry)
Maar ik denk dat mijn belangrijkste punt wel is gemaakt: het is helemaal niet zo moeilijk een goed verhaal te herkennen.
Wie er beter in wil worden, kan zichzelf trainen. Schrijf iedere avond zo’n mooi verhaal op in een notitieboekje of noteer ze in een computerdocument. Waarschijnlijk ontdek je dat er iedere dag wel een verhaal op te rapen valt.
En je vult vanzelf een waardevolle schatkist voor later gebruik (daar blogde ik al eerder over).
Zoals illustrator Mance Post ooit zei: "Er komen mensen terug van de maan zonder goed verhaal, maar als ik naar het eind van mijn tuinpad loop, heb ik genoeg materiaal voor tien boeken."
Ga verhalen vangen. Succes!
(En als je mijn lijst weet aan te vullen, heel graag! Weet jij nog meer manieren om een goed verhaal te herkennen?)
