"Verhalen zijn voor haar een manier om grip te krijgen op het zogenaamde echte leven met al zijn ongeloofwaardige plotwendingen”, schreef Ilja Leonard Pfeiffer in het boekenweekgeschenk van dit jaar, Monterosso Mon Amour.
Wat voor hoofdpersoon Carmen uit dit boekje geldt, geldt eigenlijk voor ons allemaal. Zeker als het gaat om een ernstige ziekte, verkeersongeval of een andere wending in jouw leven die je niet besteld hebt.
Deze week las ik het boek Ik Leef! van Erna Oosterveen over doorleven na je kankerbehandeling. Zij behandelt daarin de nasleep van een ingrijpende plotwending. In haar geval: de behandelingen zijn afgelopen en jij kunt er helemaal klaar mee zijn. Maar de kanker is nog niet klaar met jou.
Wat te doen? Je moet het hoofdstuk verweven in je hele levensverhaal, schrijft Erna.
Verder leven gaat om het vinden van nieuwe zingeving.
Dat deed me denken aan tien jaar geleden, toen ik agenten interviewde die betrokken waren geweest bij de strandrellen bij Hoek van Holland. De agenten waren met veel te weinig collega's ingesloten geraakt in een duingebied, met om hen heen een onbeheersbare schuimbekkende mensenmassa.
Voor de getraumatiseerde agenten was het van enorm belang om hun verhaal te doen voor het boek dat ik hierover schreef, omdat ze de gebeurtenissen daardoor beter konden verwerken.
Een van de agenten had op die verschrikkelijke avond in zijn ene hand een pistool vastgehouden en in zijn andere de telefoon om afscheid te nemen van zijn vrouw.
Enige tijd daarna meldde juist deze agent zich aan als spreker op congressen over veiligheid voor politiemensen, brandweerlieden en hulpverleners. Ik begreep dat eerst niet, maar voor hem was spreken over zijn angsten en doodsnood een bevrijding geweest. Al vertellend kon hij de heftige gebeurtenissen verdunnen.
Vertellen helpt, of je dat nu doet als schrijver of spreker.
Ik zie het ook bij de mensen die ik nu begeleid bij het schrijven van een boek over pesten op het werk of emotionele verwaarlozing in hun jeugd. Een van hun eerste vragen aan mij is vaak deze: “Is het wel ernstig genoeg wat ik meegemaakt heb?”
Op een later moment vragen ze: “Maak ik er niet een te groot drama van?”
Misschien is dat net de kwestie waar het om gaat als je iets ingrijpends hebt meegemaakt: hoe je de verhoudingen weer terugvindt.
Na een behandeling bewegen veel mensen zich in het gebied van ‘hier moet ik wat mee’ tot ‘hier moet ik het mee doen’, schrijft Erna in haar lezenswaardige boek.
Met een verhaal over je ziekte of ander verdriet breng je orde aan in de chaos, vervolgt Erna. Een kloppend verhaal geeft je een gevoel van controle, juist als die enige tijd zoek is geweest.
Na een crisis geeft schrijven weer houvast.
Je kijkt niet alleen terug, maar je blikt ook vooruit. Je onderzoekt hoe je lessen kunt trekken uit de gebeurtenissen, welke betekenissen je eraan geeft en hoe je het scenario van je toekomstverhaal wil schrijven.
In het boek van Erna staat trouwens ook een stukje van mijn eigen verhaal. Ik kreeg op mijn 23e een melanoom.
De behandeling ervaarde ik toen helemaal niet als een levensbedreigende gebeurtenis. Na het verwijdering van het melanoom dacht ik mijn leven gewoon weer te hervatten.
Een geval Operatie geslaagd en weer door.
Maar de nasleep was er wel degelijk. Vanuit de wond kon ik er destijds niet over praten. Vanuit het litteken nu wel.
Boekgegevens
Ik Leef! Doorleven na je kankerbehandeling door Erna Oosterveen, met illustraties van Marijke ten Cate. Uitgave door KokBoekencentrum Uitgevers, 2022
