Een waterfles, een hoofdband met een lampje en een verklaring dat je volledig op eigen risico naar boven gaat. Dit is geen grap, want de torensafari is een serieuze aangelegenheid. Toch staan enkele tientallen mensen te trappelen om de toren te bestijgen, nieuwsgierig naar de geheimzinnige Toren van Oud.
Het is 2013 als dit verhaal zich afspeelt. Het gaat over een vreemdsoortige driekantige toren van 18 verdiepingen, vlak bij onze woonwijk.
In 1969 baarde deze toren nog opzien als de eerste wolkenkrabber van Den Haag.
Maar de toren staat al jarenlang te verkommeren.
En nu mag ik met een select aantal andere bofkonten eindelijk een kijkje nemen, omdat een kunstenaarscollectief zich met het gebouw is gaan bemoeien.
We moeten zelf trappen lopen, want de twee liften zijn afgekeurd. Van te voren hebben de safarileiders daarom aangedrongen op platte schoenen.
En wie bang is in het donker, kan beter niet meegaan, hebben ze gewaarschuwd. Spannend.
Allereerst buigen we echter af naar de parkeergarage van het Congresgebouw, dat tegenwoordig World Forum heet. Daar laat een medewerker van de Technische Dienst de verwarmingsinstallatie zien van dit kolossale zalencentrum.
Die installatie bevindt zich pal onder de toren en blijkt het grote geheim van de toren herbergen. De toren is niets meer of minder dan een gecamoufleerde schoorsteen van het Congresgebouw.
In een zijkamertje stroomt het koelwater naar beneden.
Dit is de waterval op onze safari, zegt onze rondleider met een lach.
Dan gaan we de toren in en lopen naar boven tot de negende verdieping. Hier treffen we een verteller aan, die meer over de merkwaardige schoorsteen onthult.
J.P. Oud was een van Nederlands roemrijke architecten, die de opdracht had gekregen om het Congresgebouw van Den Haag te ontwerpen. Een prestigieuze klus, maar hij moest ook nog ergens die schoorsteen kwijt.
Om puur esthetische redenen plaatste hij een ranke toren van 65 meter hoog naast het gebouw, dus apart van het Congresgebouw zelf. De torenlengte komt precies overeen met de benodigde lengte voor de schoorsteen.
Hij wilde ook de schoorsteen wegwerken. Daarom werden er ruimtes omheen gebouwd die bedoeld waren als hotelkamers. Maar al snel bleken die kamers niet rendabel.
Vanaf dat moment was het tobben met de toren.
Herindelingen tot kantoren, verschuivingen met trappen en liften, extra loggia's, het mocht allemaal niet baten. De kamers in de Toren van Oud bleven veel te klein om in te richten, vooral ook omdat er pilaren midden in de ruimten staan.
Door het vele glas ontstonden bovendien extreme temperaturen in de winter en in de zomer. Dat was nog eens een klimaatprobleem.
We lopen door naar de 17e verdieping, waar we genieten van een schitterend panoramisch uitzicht. Aan de ene kant bos, aan de andere zijde zee, aan de derde zijde het centrum van Den Haag. Zo wordt bovenin nog een ander goed bewaard geheim onthuld: dit is een uniek gebouw met een bijzonder verhaal op een fabelachtige plek.
In de jaren daarna blijft de Toren van Oud een zorgenkind voor de verschillende eigenaren.
Afbreken kan niet, vanwege de verborgen schoorsteen. En architectuurliefhebbers willen daar al helemaal niets van weten, want zij willen het erfgoed van J.P. Oud beschermen.
De toren staat nog jarenlang leeg. Er is dringend onderhoud nodig, maar wie wil geld steken in een onrendabele spriet met een beroerd binnenklimaat?
Totdat een projectontwikkelaar een geniaal idee krijgt.
Niet afbreken of omvormen, maar groter maken.
Een mooi staaltje van lenig denken, dat goed haalbaar lijkt. Het gebouw bestaat uit een stijve kern, dus de buitenkant kan aan alle drie zijden uitgebreid worden.
Het idee heeft heel wat voeten in de aarde, maar uiteindelijk wordt de toren in de steigers gezet.
Enige tijd geleden is het hele project afgerond, inclusief een nieuwe tuin in de vorm van een duinlandschap met wuivend helmgras.
Het merkwaardige gebouw is nog steeds een goed bewaard geheim, afgesloten voor nieuwsgierige ogen. De hekken in dit gebied zijn hoger dan ooit, mede vanwege streng bewaakte internationale organisaties in de directe omgeving.
Nu kunnen we hoogstens in de duintuin op safari.
Tegelijkertijd is de Toren van Oud een geweldig voorbeeld van anders denken. Wat kun jij omarmen door apart te plaatsen, te camoufleren of te vergroten?
Meer inspiratie nodig? Lees hier over 63 manieren om op nieuwe ideeën te komen.
