Een pijnlijke periode uit je geschiedenis, hoe ga je daarmee om? Intrigerend hoe de Berlijners dat varkentje wassen.
Want hoeveel er ook in Berlijn te beleven valt, één verhaal springt boven alles uit: het verhaal van de Berlijnse Muur en alles wat daarmee samenhangt.
Fascinerend voor liefhebbers van geschiedenis, verhalen en stedenbouw, want dit doet de stad nogal drastisch.
Natuurlijk is de stad met zijn recente geschiedenis vanzelf al een goudmijn voor spannende verhalen over spionage, ontsnappingspogingen en griezelpraktijken van de Stasi.
Maar ook zijn er veel verhalen te vertellen hoe twee gescheiden stadsdelen na decennia weer bij elkaar komen en hoe je met beladen plekken omgaat.
En daar wordt het interessant.
Zo is er aan de Bernauerstrasse het Mauerpark ingericht, waarbij een groot groot deel van de openbare ruimte helemaal in teken staat van de Muur. Het is nogal wat om een uiterst pijnlijke periode in je geschiedenis zo uitgebreid te etaleren. Zoals Berlijn sowieso al doet met de Holocaust.
Maar ook uiterst leerzaam voor anderen.
Daarom deze drie manieren waarop de Berlijners vertellen over pijn en schaamte in hun recente verleden:
1. Berlijners maken het zichtbaar
Niet een beetje, maar royaal. Het kantoor waar slachtoffers van het DDR-regime de documenten van de Stasi kunnen inzien, pakt op de gevel uit met het aangedane leed: kom hier zien wat een dictatuur met mensen doet.
In de stad zijn op diverse plekken niet alleen de lijnen van de Berlijnse Muur zichtbaar gemaakt, maar ook de plaatsen van de vluchttunnels, geamputeerde gebouwen en plekken waar inwoners zonder pardon zijn neergeschoten.
2. Berlijners laten ooggetuigen vertellen
Gebouwen vol pijnlijke herinneringen als het Tränenpalast, de voormalige Stasi-gevangenis Gedenkstätte Berlin-Hohenschönhausen en een voormalige wachttoren zijn gespaard gebleven.
In het beruchte Tränenpalast, de voormalige DDR-vertrekhal aan de Friedrichstrasse, is een permanente expositie ingericht over de grens tussen West- en Oost-Duitsland.
Gidsen vertellen - al dan niet uit eigen ervaring - het bijbehorende verhaal, zoals in de Berliner Unterwelten (met ondergrondse rondleidingen door onder andere bunkers uit de Koude Oorlog).
3. Berlijners bouwen een nieuwe toekomst
De stad heeft niet alleen oog voor het verleden, maar vertelt ook over een nieuwe toekomst. Op niemandsplekken zijn enorme gebouwen verrezen. Als symbolen van hoop en vernieuwing laten ze zien hoe Berlijn de enorme problemen rond de eenwording te boven is gekomen.
Er wordt trouwens nog steeds volop gebouwd in de stad. Dat de stad nog volop in ontwikkeling is (en dus nog lang niet 'af') vormt nu een van de aantrekkingskrachten van Berlijn.
Ondertussen bouwen de Berlijners aan een nieuwe geschiedenis. Het foeilelijke DDR-symbool Palast der Republik is afgebroken om plaats te maken voor een hernieuwde versie van het voormalige Berliner Stadtschloss.
Of dit een goede keuze is geweest is nog maar de vraag, maar het zelfvertrouwen dat hieruit spreekt, roept in ieder geval mijn respect op.
