Ben jij iemand die de allerbeste keuze wil maken en daarvoor eindeloos nieuwe opties tegen elkaar afweegt? Volgens de psychologische wetenschap ben je dan een maximizer.
Een teken daarvan is wellicht dat je heel veel verschillende boeken leest.
Dat doe ik zelf ook. De kick van een nieuw boek vol interessante inzichten is fantastisch, maar uitlezen vraagt om meer. En er dient zich altijd wel een boek aan dat nog interessanter lijkt.
Er zit een groot voordeel aan het maximizer-schap.
Waarschijnlijk ben jij dan de persoon die de gaafste vakantie boekt met de mooiste uitzichten voor de laagste prijs. Of de geweldigste baan weet te bemachtigen met de gaafste collega’s en de uitdagendste opdracht.
Maar nadelen zijn er ook.
Je bent heel erg lang aan het zoeken en steekt zeeën van tijd in het maximeren. Je blijft voortdurend in de gaten houden of er nog een betere optie opduikt in de whirlpool aan keuzemogelijkheden. Bovendien is de kans groot dat je niet zo tevreden bent met je uiteindelijke keuze, zo blijkt uit wetenschappelijke experimenten.
Misschien heb je toch een gouden kans over het hoofd gezien.
Nog een nadeel: als je heel veel keuzemogelijkheden tegen elkaar afgewogen hebt, leidt dat ook tot hogere verwachtingen. Mensen die maar een beperkt aantal keuzes hebben, blijken vaak tevredener te zijn met wat zich aandient. Ze raken bovendien vaker verrast door wat hen in de schoot geworpen wordt.
Dit zijn de satisficers, zoals de Amerikaanse psycholoog Barry Schwartz ze noemde.
Denk aan dat vakantiehuisje dat er wat gruizig uitzag op de foto’s van de boekingswebsite, maar dat in een fantastisch natuurgebied blijkt te liggen. Wat kun je daar blij mee zijn als je niet zoveel werk in je keuzeproces hebt gestoken.
Ik kijk nog even naar mijn stapel boeken die mij zoveel stress bezorgt.
En ik denk: niet maximizen maar satisficen. Dat betekent selectief lezen en accepteren dat ik daardoor interessante stukken mis. Maar wat maakt het uit; uit elk boek neem ik toch wel iets interessants mee.
Dat vond Umberto Eco ook. Al die ongelezen boeken waren volgens deze beroemde Italiaanse schrijver en filosoof zeker geen reden om jezelf stress te bezorgen.
“Een rij ongelezen boeken herinnert u eraan dat er nog steeds veel te leren valt”, vond hij. “Zie die rij(en) kortom niet als een falen, maar als een bron van inspiratie en voor toekomstig leren.”
Nu kijk ik met genoegen naar die stapels.
