Een verhaal heeft een vaste opbouw. Er zijn altijd vier elementen: een hoofdpersoon met een probleem, een zoektocht met een worsteling, een wending met een aha-moment en het inzicht of het resultaat. En vervolgens kan het verhaal ook doorverteld worden.
Aan de hand van deze hulpvragen kom je die elementen op het spoor:
De hoofdpersonen in een verhaal komen altijd een obstakel tegen dat ze moeten overwinnen. Een verhaal gaat namelijk altijd over een verandering: aan het einde is er iets veranderd ten opzichte van het begin. Het obstakel is nodig om die verandering tot stand te brengen.
Zonder obstakels zijn verhalen bloedeloos en voorspelbaar. Problemen zetten ons namelijk op scherp. Ze maken onze instincten wakker om ons voor gevaar te behoeden.
Vandaar dat onze interesse zo groot is in verhalen waarbij iets op het spel staat of de hoofdpersoon zich kwetsbaar opstelt.
Er moet eerst iets miserabels zijn, voordat er iets positiefs uit voort kan komen. En hoe groter dat contrast, hoe beter het brein ermee uit de voeten kan. Daarom zijn verhalen over falen en weer opkrabbelen zo populair.
Ons geheugen krijgt zoveel informatie te verwerken, dat er een scherpe selectie plaats moet vinden. Alledaagse dingen die we al kennen, blijven niet hangen. Ook succesverhalen beleven we als saai en irritant.
Maar als we iets zien dat bizar, schaamteloos, ongehoord, fantastisch, kwetsbaar, ontroerend of juist totaal verwerpelijk is, gebeurt dat wél.
Een lezer of luisteraar stelt zich daarbij het probleem zo levendig voor dat zijn gedachten automatisch het probleem proberen op te lossen. Zo krijgt hij nieuwe inzichten. Dat kan vervolgens een superkrachtige manier zijn om zelf in beweging te komen: hij heeft het immers zelf bedacht.
Bij het componeren van een verhaallijn biedt het piramidemodel van Gustav Freytag houvast. Freitag onderscheidt diverse fases met bijpassende emoties. Als het publiek al deze fases doorloopt, maken de kijkers of lezers alle belangrijke emoties mee.
Het spectrum loopt van hoop en verwachting tot angst en opluchting. Die emotionele rollercoaster brengt een oersterke klik tot stand tussen verteller en publiek.
Heb je een eigen vraag over de toepassing van storytelling in jouw organisatie of bij jouw rol als leider? Neem (vrijblijvend) contact met me op voor een persoonlijk adviesgesprek. Dan luister ik wat er speelt en geef gericht advies.
