Hoe krijg je je gesprekspartner aan het vertellen? Als interviewer heb je de uitdaging te ontdekken wat iemand prikkelt en in beweging zet. Dat is een hele uitdaging: iedere interviewpartner heeft namelijk een eigen 'gebruiksaanwijzing'.
Ik interviewde eens een topman van een grote bank, die volgens mijn bronnen een buitengewoon goed benaderbare persoon was. Maar tijdens het interview reageerde hij een beetje vreemd.
Hij keek naar buiten in plaats van naar mij, zijn gesprekspartner. Ook raakte hij geïrriteerd wanneer ik hem onderbrak voor een vraag. Het leek alsof ik hem een kant opstuurde die hij zelf niet in zijn hoofd had.
Pas achteraf snapte ik wat er mis liep.
Ik bleek geïntroduceerd te zijn als 'de journaliste die hem binnenstebuiten kwam keren' en daar had hij overduidelijk weinig trek in.
Tijdens het gesprek kreeg ik gelukkig snel door dat ik niet op het scherpst van de snede moest doorvragen. Ik schoof mijn stoel naar achteren en liet hem zijn eigen gedachten verwoorden.
Dat hij steeds naar buiten keek, bleek heel vruchtbaar.
Want door de rust die daardoor ontstond, kwam hij toch los. Hij vertelde over zijn Brabantse afkomst, de waarde van een Bourgondische levensstijl, nestwarmte, vertrouwen, zijn voorbeeldfiguren en zijn geloofsbeleving.
Zijn inspiratie haalde hij uit de levensverhalen van historische personen, die bewust ervoor kozen om niet voor het eigen gewin te gaan. Uiteindelijk ontvouwde hij ook zijn persoonlijke beeld van het hiernamaals. En dat allemaal in één uur tijd.
Na dat uur was hij klaar met het vraaggesprek.
Plotsklaps was zijn geduld verdwenen en stond hij bruusk op om zijn e-mails te checken. Hij drukte me op de valreep zijn visitekaartje in de hand. Dat was het dan. Een beetje overdonderd stond ik even later op de directiegang vol glaswanden en imposante kunstwerken. Maar ik ging heel gelukkig naar huis.
Tips voor bijzondere uitspraken
Hierbij enkele tips voor het ontlokken van bijzondere uitspraken bij persoonlijke interviews:
Vraag naar emoties
Wat was een bijzondere ervaring met... ? Wat wil je nooit meer meemaken? Wat was een ingrijpende gebeurtenis met ...?
Vraag naar wat iemand echt drijft
Waar haalt hij of zij haar inspiratie vandaan? Hoe kwam dat zo?
Heb geduld
Laat de geïnterviewde allereerst zijn of haar verhaal vertellen en op gang komen. Vraag vervolgens door naar concrete voorbeelden. Laat stiltes vallen. Luister en merk op wat er gebeurt.
