Er zijn universele verhalen die we altijd willen lezen. Ze raken onmiddellijk een diepere snaar en worden gretig gedeeld met anderen. Ze gaan de wereld over en duiken telkens in nieuwe vormen op. Wat is hun geheim?
Je kent ze vermoedelijk wel: die verhalen die je telkens weer doorvertelt. De verhalen op sociale media die je onmiddellijk raken en die je weer deelt met anderen.
Hoe druk we het ook hebben, voor verhalen die ons laten lachen, huilen of huiveren hebben we altijd tijd. Dat geldt ook voor verhalen die ons amuseren en tegelijkertijd iets leren. Of verhalen die ons bemoedigen om in actie te komen.
Het zijn oerverhalen die we meteen herkennen.
Ze resoneren. Ze bevatten vaak iets verrassends. En ze gaan over universele thema's: diepere waarheden die we allemaal herkennen.
Dit zijn de universele verhalen die we altijd willen lezen of bekijken:
1. Verhalen die leren dat er altijd hoop is
De les in het gros van de sprookjes en Disneyfilms, zoals het sprookje over het lelijke eendje.
2. Verhalen die ons bemoedigen om boven onszelf uit te stijgen
De verhalen doen ons beseffen dat we krachtiger zijn dan we zelf denken. Zoals het oer-Hollandse verhaal over Hansje Brinker, die op een stormachtige middag een klein gaatje in de dijk vindt. Hij aarzelt geen moment en houdt met zijn vingertje het gat dicht. Een avond en een nacht lang verdedigt hij zo stad en land tegen dreigende overstromingen.
3. Verhalen die leren dat de waarheid boven tafel komt
Verhalen waarin de waarheid overwint, al is dat meestal na vele omwegen. Een voorbeeld is To kill a Mockingbird van de Amerikaanse schrijfster Harper Lee (in het Nederlands vertaald als Spaar de spotvogel).
4. Verhalen die leren dat innerlijke schoonheid belangrijker is dan het uiterlijk
Denk bijvoorbeeld aan de sprookjes met dit thema, zoals het verhaal over Belle en het Beest en het boek Jane Eyre van Charlotte Brontë. En natuurlijk Shrek!
5. Verhalen die laten zien dat dromen uit kunnen komen
Denk aan de verhalen die we delen over ondernemers die iets groots voor ogen hebben. Een bekend voorbeeld is het verhaal van Steve Jobs, die een droom had om technologie te ontwikkelen die de wereld zou veranderen. Hij begon in zijn garage met de bouw van computers. Uiteindelijk groeide Apple uit tot een van de meest invloedrijke bedrijven ter wereld.
6. Verhalen die aantonen dat er iets groters is dat we niet kunnen bevatten
Dit zijn verhalen over goddelijke machten, magische momenten, onwaarschijnlijke toevalstreffers en ondoorgrondelijke wegen van een grotere kracht.
Een voorbeeld is het boek Life of Pi van Yann Martel, een boek over een jongen die na schipbreuk vast komt te zitten op een reddingssloep met een tijger.
Pi presenteert twee versies van zijn verhaal: een realistische versie en een fantastische versie waarin hij samen met de tijger overleeft. De fantastische versie suggereert dat er een ondoorgrondelijke kracht aan het werk is, waardoor Pi's leven een hogere betekenis en bestemming krijgt.
7. Verhalen die tonen dat we mogen zijn zoals we echt zijn
Denk bijvoorbeeld aan de verhalen van Dove, die op verschillende manieren aantonen dat vrouwen het mooist zijn als ze gewoon zichzelf zijn (en daarop vertrouwen).
8. Verhalen die ons bemoedigen om niet op te geven
Nooit. Omdat doorzettingskracht uiteindelijk loont. Denk bijvoorbeeld aan J.K. Rowling die geconfronteerd werd met talrijke afwijzingen van verschillende uitgevers voordat ze uiteindelijk de Harry-Potter-boeken kon publiceren.
9. Verhalen die ons laten zien dat we in wezen hetzelfde zijn
Ze leren ons dat we hetzelfde nastreven. En dat we bij elkaar horen. Shakespeare laat in zijn toneelstuk Romeo en Julia zien dat onder de oppervlakte van uiterlijke verschillen en sociale scheidslijnen de menselijke ervaring universeel is.
10. Verhalen die tonen dat er meer is onder de oppervlakte dan direct zichtbaar is
Deze wijze les is terug te vinden in veel volksverhalen en sprookjes. Denk bijvoorbeeld aan Alice in Wonderland van Lewis Carroll.
11. Verhalen die ons een nieuw gezichtspunt geven op alledaagse dingen
De verhalen met een verrassende twist, zoals dit verhaaltje dat enkele jaren geleden in NRC Handelsblad stond en nog steeds circuleert.
12. Verhalen die ons stimuleren je eigen weg te kiezen
Ze laten zien dat het belangrijk is om je niet van de wijs te laten brengen door de 'gevestigde orde' en je eigen weg te kiezen. Zoals dit verhaal over de ouders van Benjamin, die ontdekken dat hun zoon klassiek autisme heeft.
13. Verhalen over personages die anderen te slim af zijn
Reynaert de Vos is iedereen te slim af. Dat is grappig, want je vraagt jezelf telkens af hoe de vos nu weer in zijn plan zal slagen. Deze verhalen kunnen over mensen gaan - denk aan Arsène Lupin - maar ook vaak over dieren - denk aan de spin Anansi.
14. Verhalen die laten zien dat je kunt winnen als je klein en slim bent
Denk aan het boek Matilda van Roald Dahl, het sprookje over Klein Duimpje of het bijbelverhaal over David en Goliath.
We zien hetzelfde thema ook in talrijke verhalen over eenvoudige oplossingen waarmee je heel ver kunt komen. Zoals in dit filmpje over de hippo water roller, waarmee watertransport op het Afrikaanse platteland ineens heel eenvoudig wordt.
15. Verhalen die ons een eenheid laten ervaren
Verhalen die vertellen dat iets niet zomaar gebeurt of dat er toch een diepere betekenis schuilgaat achter een reeks onlogisch lijkende gebeurtenissen. Een voorbeeld is de science fiction thrillerThe Butterfly Effect door Eric Bress en J. Mackye Gruber.
16. Verhalen die ons de weg wijzen
Dit zijn verhalen naar wijsheid en verlichting, waarin de hoofdpersoon een innerlijke reis maakt om antwoorden te vinden of zichzelf te ontdekken. Een bekend voorbeeld is het boek De Alchemist van Paulo Coelho.
Bewaar deze lijst
Als je zelf op zoek bent naar een onderwerp of een verhaalvorm is het natuurlijk erg handig om de verhalen te kiezen die deze magische aantrekkingskracht op ons uitoefenen.
Bewaar daarom deze lijst en gebruik het als checklist als je op zoek bent naar een goed onderwerp, dat onweerstaanbaar is voor je lezers. En als je aanvullingen hebt, laat het me weten!
